Specyficzne zaburzenia języka (specific language impairment, SLI)[1] to określenie, które w ostatnich latach zyskuje w polskim piśmiennictwie coraz większą popularność. Trwale ugruntowane w literaturze anglojęzycznej, staje się też coraz częściej wykorzystywane przez polskich specjalistów, do czego niewątpliwie przyczyniły się wieloletnie badania prof. Magdaleny Smoczyńskiej i jej zespołu[2]. Dzieci, u których zostało zdiagnozowane SLI, charakteryzują się różnymi deficytami w zakresie rozwoju językowego, przy czym nie występują u nich problemy neurologiczne, audiologiczne ani intelektualne. Dzieci z tej grupy wolniej niż ich rówieśnicy przyswajają język, ponadto widoczne są u nich opóźnienia w zakresie przyswajania kompetencji zarówno językowej, jak i komunikacyjnej.
Dział: Z praktyki logopedy
Nie mam słuchu, nie mam wzroku.
Ale poezję przestrzeni żywej:
Giętkim i wszechmocnym życia oświeceniem
Utykam istnienie wzorów i kolorów
I swoje istnienie[1]
Olga Skorochodowa
Współczesny świat kojarzy się z życiem w nieustannym biegu. Towarzyszą nam ciągły pośpiech, tłok, hałas, nadmiar wrażeń i informacji. W pędzącym świecie mijamy ludzi, których „nie widać i nie słychać”. Głuchoniewidomi zachęcają do refleksji nad życiem, wartościami i celami, do których dążymy. Przypominają nam, że można żyć wolniej, spokojniej, z większym dystansem do swoich problemów. Uczą, jak rozmawiać w ciszy i skupieniu. Specjalnych technik można się nauczyć, ale najcenniejsze i tak pozostaną empatia, otwartość i cierpliwość.
Populacja głuchoniewidomych jest specyficzną grupą osób z niepełnosprawnością sprzężoną, wymagającą wielokierunkowej rehabilitacji i wielokierunkowego podejścia terapeutycznego. W tym artykule skupię się na terapii logopedycznej. Indywidualna terapia logopedyczna ma szczególne znaczenie w rehabilitacji mowy, dzięki której możliwe jest nabywanie poszczególnych umiejętności komunikacyjnych u dzieci z całkowitą głuchoślepotą.
Podstawowa zasada dotycząca komunikowania się z dzieckiem z równoczesną wzrokowo-słuchową niepełnosprawnością zakłada, że bez względu na wybór sposobu komunikowania się wszystkie osoby stające się dla dziecka partnerem dialogu powinny konsekwentnie stosować te same formy komunikacji niewerbalnej z zawsze towarzyszącą mową werbalną. Jak to zrobić w praktyce?
Termin „diagnoza” (gr. diagnosis – rozpoznanie) w odniesieniu do pola działań w szerokim ujęciu (za: Ziemski 1973) oznacza rozpoznanie badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku oraz przyczynowe i celowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej i przewidywanego dalszego rozwoju. Diagnoza ma za zadanie określenie aktualnego stanu diagnozowanej osoby oraz wskazanie na potencjalne możliwości zmiany istniejącego stanu w okolicznościach, kiedy nie spełnia ona przyjętych standardów normy.
Rozwój współczesnej nauki, nowych technologii, w tym biotechnologii, istotnie wpływa na aktywność indywidualną i społeczną oraz codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi: niesłyszących, słabosłyszących, niewidzących, słabowidzących, głuchoniewidomych. Transponuje się na obszar kształcenia, tworząc wskazanym grupom ludzi szansę na edukację integracyjną, nawet inkluzyjną, autonomię, samodzielność, możliwość samostanowienia.
Terapia karmienia pacjentów z jednoczesną niepełnosprawnością słuchowo-wzrokową może kojarzyć się terapeutom z potencjalnie skomplikowanym i stresującym procesem. Jednakże przy użyciu alternatywnych i wspomagających metod komunikacji zarówno pojenie, jak i karmienie dziecka może być sytuacją, w której osoba ze sprzężoną niepełnosprawnością może czuć się możliwie komfortowo i bezpiecznie.
Podstawowym celem wychowania i kształcenia dzieci z równoczesną niepełnosprawnością słuchu i wzroku jest zintegrowanie ich ze środowiskiem ludzi słyszących i widzących. Zamierzenie to można osiągnąć przez opanowanie przez dziecko środka komunikowania się z otoczeniem. Główne zadanie kształcenia dzieci z równoczesną słuchowo-wzrokową niepełnosprawnością to zatem eliminowanie poczucia izolacji, motywowanie i umożliwienie odniesienia sukcesu na miarę ich możliwości.
Proces starzenia się jest ściśle związany z osłabieniem funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego, co z kolei prowadzi do obniżenia sprawności wyższych funkcji poznawczych. Jego nasilenie przypada na mniej więcej 65. rok życia. Jak zatem wtedy pracować z podopiecznym? W artykule zaprezentowano propozycje ćwiczeń językowo-poznawczych skierowanych do grupy seniorów w wieku powyżej 65. roku życia.
Laryngektomia całkowita to radykalna metoda leczenia zaawansowanych zmian nowotworowych narządu głosu, która daje duże szanse na wyleczenie. Wycięcie całej krtani wiąże się jednak ze znacznym pogorszeniem jakości życia, wynikającym z utraty możliwości porozumiewania się dźwięcznym głosem. Pacjenci dodatkowo cierpią psychicznie, często mają stany depresyjne i potrzebują holistycznego podejścia wielu specjalistów. Wspieranie dorosłych pacjentów jest wyzwaniem dla każdego specjalisty.
W ostatnich latach można zauważyć dynamiczny rozwój wiedzy z zakresu logopedii. Dlatego bycie tylko logopedą nie wystarcza. Poza edukacją w ramach procesu kształcenia logopedzi poszerzają wiedzę z wielu dziedzin pokrewnych, uczestnicząc w licznych kursach i szkoleniach. Spore zainteresowanie, ale także liczne kontrowersje, budzi w ostatnim czasie praca logopedy z prądem, czyli zabieg elektrostymulacji czy mikropolaryzacji. Czym jest elektrostymulacja i czy zdaje egzamin w praktyce logopedy?
Wsparcie rozwoju kompetencji komunikacyjnych u osób ze zdiagnozowaną wadą genetyczną przebiega z różną intensywnością na poszczególnych etapach życia. Niezwykle duże znaczenie ma czas, który upływa od zaobserwowania objawów do postawienia diagnozy i w konsekwencji do zaprogramowania oraz podjęcia terapii logopedycznej.