Od wielu lat jako nauczyciel historii, najpierw w szkole ponadpodstawowej, następnie w szkole podstawowej, wdrażałam na lekcjach metodę projektu. Prowadząc zajęcia logopedyczne, postanowiłam również skorzystać z tej metody, widząc przestrzeń do jej stosowania dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej.
Dział: Z praktyki logopedy
W artykule przedstawiono jeden z elementów Terapii trzeciej fali behawioryzmu – akceptację. Sama koncepcja terapii akceptacji i zaangażowania (acceptance & commitment therapy, ACT) „jest przedziwnie sprzeczna z intuicją – umysł z nią walczy” (Harris 2020). Dlatego przedstawienie procesu, jakim jest akceptacja, nigdy nie było i nie jest proste. Liczba skojarzeń i stereotypów dotyczących tego zjawiska jest duża, ponadto trudno je przedstawić i wytłumaczyć w izolacji – bez nawiązania do takich zjawisk jak defuzja (przeciwieństwo fuzji), uważność i wartości.
Jąkanie jest zaburzeniem płynności mówienia o złożonej etiologii, w którego opisie, diagnozowaniu i prowadzeniu terapii ujmować należy czynniki nie tylko logopedyczne, ale także psychologiczne czy społeczne. Objawia się w mowie przez powtórzenia dźwięków i sylab, prolongacje czy bloki, którym towarzyszy napięcie. Mowa może być nierytmiczna, zbyt szybka lub zbyt wolna, w objawach mogą pojawiać się podwyższenia głosu. W zależności od nasilenia objawów i reakcji otoczenia u osoby doświadczającej jąkania występują również różne reakcje emocjonalne, jak frustracja, zdenerwowanie, poczucie winy, bezradność, czy społeczne, jak rezygnowanie z wypowiedzi, zawstydzanie się w komunikacji, ograniczanie sytuacji, w których trzeba coś powiedzieć.
W artykule przedstawiono wyjaśnienia dotyczące etymologii pojęcia „etiologia”, m.in. w medycynie, psychologii i logopedii, ale przede wszystkim w badaniach nad zaburzeniami płynności mówienia, w tym jąkania się, a także roli dobrze prowadzonego procesu dociekania trafnej przyczyny danego zaburzenia medycznego, psychologicznego, społecznego czy logopedycznego lub neurologopedycznego. Poprawnie ustalona przyczyna może wpływać na właściwe przeprowadzenie procesu diagnostycznego danego problemu (medycznego, psychologicznego, społecznego, komunikacyjnego) – w zaburzonej płynności mowy, a w ślad za tym na ustalenie procesu naprawczego zdiagnozowanych zaburzeń (w tym metod terapii osób niepłynnie mówiących).
Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania® jest jedną z siedemnastu technik metody krakowskiej, która holistycznie i terapeutycznie oddziałuje na mózg. Jest ratunkiem i wsparciem w procesie nabywania mowy oraz rozwoju funkcji poznawczych dla dzieci z zespołem Westa. Mówiąc o zespole Westa – chorobie, która jest wpisana do rejestru chorób rzadkich – trzeba mieć na uwadze, że najważniejszym celem terapeutycznym lekarzy jest zatrzymanie napadów padaczkowych, a nie myśl o rozwoju funkcji poznawczych i mowy.
W obecnej sytuacji edukacyjnej obserwujemy dość duży problem w przyswajaniu umiejętniści czytania i pisania. To ważne, by móc temu zaradzić w dobie cywilizacji pisma – dobre przygotowanie przyszłych czytelników, a także zadbanie o doskonalenie ich techniki czytania, mogą pozwolić w należytym stopniu odbierać kulturę następnym pokoleniom.
Symultaniczno-sekwencyjna nauka czytania[1] (SSNC) to bardzo efektywne narzędzie pracy z dziećmi w normie intelektualnej oraz z deficytami czy niepełnosprawnością intelektualną. Polega na nauce czytania sylabami zgodnie z sekwencją rozwoju mowy. Podczas pracy stosuje się tzw. paradygmaty, czyli zestawy sylab z daną spółgłoską w określonej kolejności.
Metoda strukturalna została opracowana na podstawie doświadczeń wieloletniej pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którzy wykazywali trudności w komunikacji pisemnej. Wysoka skuteczność tej metody została potwierdzona w eksperymentalnych badaniach naukowych prowadzonych na potrzeby pracy doktorskiej realizowanej na Uniwersytecie Śląskim przez autorkę[1]. Wyniki badań pozwoliły na wdrożenie metody strukturalnej w formie produktu Wydawnictwa Komlogo[2]. Warunkiem uzyskania uprawnień do pracy metodą strukturalną jest ukończenie szkolenia i zdobycie certyfikatu. Szkolenie jest prowadzone przez twórczynię metody, obecnie jedynie online przez NPDN Perfektus[3]. Mogą w nim wziąć udział osoby posiadające wiedzę operatywną z zakresu pedagogiki i psychologii rozwojowej, np. nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, pedagodzy, psycholodzy, terapeuci, logopedzi. Po ukończeniu szkolenia uczestnicy zostają wpisani do bazy terapeutów metody strukturalnej[4].
Współczesny tryb życia coraz częściej narzuca korzystanie z informacji przekazywanych wzrokowo. Napotykamy problemy z przyswajaniem informacji przekazywanych słuchowo, w formie ustnej. Fakt ten ma bezpośredni związek z deficytami w zakresie centralnego przetwarzania słuchowego, który z kolei wpływa na poprawne dekodowanie słów oraz percepcję mowy.
Umiejętność pisania jest jedną z podstawowych umiejętności człowieka, bez której funkcjonowanie społeczne byłoby niezwykle utrudnione. Mowa i pismo są warunkami społecznej komunikacji. Przebieg procesu nabywania umiejętności pisania jest znacznie utrudniony u dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia ekspresji mowy. Przebiega on na tyle nietypowo, że pierwszym wskazaniem do diagnozy są zazwyczaj specyficzne trudności w nauce pisania i czytania.
Specyficzne zaburzenia języka (specific language impairment, SLI)[1] to określenie, które w ostatnich latach zyskuje w polskim piśmiennictwie coraz większą popularność. Trwale ugruntowane w literaturze anglojęzycznej, staje się też coraz częściej wykorzystywane przez polskich specjalistów, do czego niewątpliwie przyczyniły się wieloletnie badania prof. Magdaleny Smoczyńskiej i jej zespołu[2]. Dzieci, u których zostało zdiagnozowane SLI, charakteryzują się różnymi deficytami w zakresie rozwoju językowego, przy czym nie występują u nich problemy neurologiczne, audiologiczne ani intelektualne. Dzieci z tej grupy wolniej niż ich rówieśnicy przyswajają język, ponadto widoczne są u nich opóźnienia w zakresie przyswajania kompetencji zarówno językowej, jak i komunikacyjnej.
Nie mam słuchu, nie mam wzroku.
Ale poezję przestrzeni żywej:
Giętkim i wszechmocnym życia oświeceniem
Utykam istnienie wzorów i kolorów
I swoje istnienie[1]
Olga Skorochodowa
Współczesny świat kojarzy się z życiem w nieustannym biegu. Towarzyszą nam ciągły pośpiech, tłok, hałas, nadmiar wrażeń i informacji. W pędzącym świecie mijamy ludzi, których „nie widać i nie słychać”. Głuchoniewidomi zachęcają do refleksji nad życiem, wartościami i celami, do których dążymy. Przypominają nam, że można żyć wolniej, spokojniej, z większym dystansem do swoich problemów. Uczą, jak rozmawiać w ciszy i skupieniu. Specjalnych technik można się nauczyć, ale najcenniejsze i tak pozostaną empatia, otwartość i cierpliwość.