Lipcowe wydanie „Forum Logopedy” poświęcone zostało nieprawidłowościom artykulacyjnym, diagnozie logopedycznej i przeciwdziałaniu zaburzeniom mowy. Eksperci dzielą się swoim doświadczeniem w zakresie klasyfikacji wad zgryzu i terapii dyslalii rozszczepowej. Wywiad miesiąca porusza problematykę organizacji pracy logopedów, stanowiąc interesujące studium tego zawodu na przestrzeni lat. W tym numerze dzielimy się scenariuszem zajęć dla dzieci szkolnych z parasygmatyzmem i materiałami dydaktycznymi na których opiera się terapia kappacyzmu. Publikujemy również wierszyki logopedyczne urozmaicające spotkania z młodym pacjentem.

Powszechnym zaburzeniem mowy występującym u dzieci jest dyslalia. Istotą tej dysfunkcji jest nieprawidłowa realizacja dźwięku. Diagnoza logopedyczna poprzedzona jest wywiadem z rodzicami i najbliższym środowiskiem. Pomaga to uzyskać informacje potrzebne do opracowania skutecznego planu terapii. Badanie logopedyczne obejmuje też kontrolę mowy, obserwację pacjenta i analizę dostępnej dokumentacji. Temat numeru porusza problematykę trudności w opisywaniu dysfunkcji mowy jakim jest dyslalia. Ewa Jeżewska-Krasnodębska, specjalista w zakresie zaburzeń komunikacji w mowie i piśmie u dzieci i dorosłych podkreśla w artykule, że praktyka logopedyczna przyjmuje wiele synonimów na określenie zjawiska nieprawidłowej realizacji fonemów. Autorka wskazuje, że wielu młodych logopedów czuje się z tego powodu niepewnie, co skutkuje tym, że ich diagnoza logopedyczna zawiera tylko diagnozę objawową. Artykuł poświęcony tej problematyce pozwala uporządkować posiadaną już wiedzę, jak również przybliża obecnie obowiązujące definicje.

Odrębnymi odmianami dyslalii są kappacyzm i gammacyzm. Te zaburzenia mowy polegają na nieprawidłowej realizacji głosek tylnojęzykowych [k] i [g] i zamianie ich na zwarte przedniojęzykowo-zębowe [t] i [d]. Terapia kappacyzmu obejmuje ćwiczenia języka i podniebienia oraz właściwą pracę korekcyjną. Systematyczna praca z logopedą w niedługim czasie przynosi pozytywne rezultaty.

Diagnostyka dzieci z FASD – wyzwanie dla logopedy

Osobne miejsce w lipcowym numerze „Forum Logopedy” poświęcono badaniu logopedycznemu młodego pacjenta z podejrzeniem występowania spektrum poalkoholowych wrodzonych zaburzeń rozwojowych. Dzieci z FASD przejawiają zwykle opóźniony rozwój psychoruchowy. Profilaktyka logopedyczna zakłada więc przeciwdziałanie problemom edukacyjnym, społecznym i zdrowotnym, jakich często doświadczają osoby dotknięte FASD. U młodych pacjentów trzeba przeprowadzić pogłębioną diagnostykę neuropsychologiczną i neurologopedyczną, gdyż badanie logopedyczne stanowi podstawę do skonstruowania odpowiedniej formy terapii. Należy mieć na uwadze, że dzieci z FASD wykazują dysfunkcję ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia manifestują się z różnym nasileniem w wielu obszarach. Eksperci wyróżniają obszerny katalog objawów towarzyszących tym specyficznym wadom wrodzonym. Dzieci z FASD mogą mieć zarówno trudności w rozumieniu mowy, jak i formułowaniu samodzielnych komunikatów.

Rozpoznanie i klasyfikacja wad zgryzu

Na szczególną uwagę zasługuje artykuł podejmujący problematykę  zaburzeń w rozwoju narządu żucia. Opisana w nim klasyfikacja wad zgryzu obowiązuje w Polsce od 1958 roku. Podział Orlik-Grzybowskiej oparty na normie biologicznej stoi w opozycji dla najstarszego modelu autorstwa Edwarda Angle’a. Jego klasyfikacja wad zgryzu zawiera cztery klasy okluzji, z czego trzy to klasy nieprawidłowości.

Czym jest parasygmatyzm i jak mu przeciwdziałać?

Nieprawidłowe wymawianie głosek dentalizowanych znane jest powszechnie jako najprostsza forma seplenienia. Substytucje głosek – zastępowanie szeregu syczącego [sz], [rz], [cz], [dż] głoskami [s], [z], [c], [dz] nie wiąże się jednak z wadliwą budową anatomiczną narządów artykulacyjnych. W lipcowym numerze „Forum Logopedy” znajdziesz wierszyki logopedyczne, scenariusze zajęć dla dzieci szkolnych i materiały pomocne w terapii pięcioletnich pacjentów u których zdiagnozowano parasygmatyzm. Ćwiczenia służą kształtowaniu prawidłowej mowy i usprawnianiu techniki czytania.