Zaburzenia w rozwoju narządu żucia – diagnostyka ortodontyczna

Wyjaśnienie pojęć

Jama ustna, narząd żucia, układ stomatognatyczny to wspólny obszar działania stomatologów, ortodontów i logopedów. Obecnie wyróżniamy pojęcia układ stomatognatyczny i narząd żucia. Są to zbliżone terminy, jednak nie mogą być rozumiane podobnie. Narząd żucia jest to zespół tkanek i narządów jamy ustnej, biorących udział w procesie żucia, czyli w przyjmowaniu i rozdrabnianiu pokarmów. Układ stomatognatyczny natomiast to pojęcie szersze, oznaczające morfologiczno-czynnościowy zespół wzajemnie współdziałających tkanek oraz narządów jamy ustnej i części twarzowej czaszki, które – tworząc funkcjonalną całość sterowaną przez ośrodkowy układ nerwowy – biorą udział w akcie żucia, połykania, wstępnego trawienia, formowania dźwięków i oddychania, a także współuczestniczą w wyrażaniu stanów emocjonalnych.

Znajomość zaburzeń w rozwoju narządu żucia umożliwia szybką reakcję lekarza w momencie wychwycenia pojawiających się pierwszych symptomów nieprawidłowości rozwojowych. Jednym z elementów szczegółowego badania pacjenta jest zgryz. Zgryz jest pojęciem dynamicznym, opisującym kontakt zębów szczęki i żuchwy w zwarciu zębów górnych i dolnych. Opisując prawidłowe warunki zwarcia, odnosimy je do trzech płaszczyzn przestrzennych – na szerokość, długość oraz wysokość. Cechy prawidłowego zwarcia w uzębieniu stałym: linia pośrodkowa górnego i dolnego łuku zębowego są ze sobą zgodne i pokrywają się z linią pośrodkową twarzy, nagryz poziomy wynosi ok. 2–3 mm, a brzegi sieczne dolnych siekaczy kontaktują w okolicy guzka zębowego (nagryz poziomy to odległość brzegu siecznego górnych siekaczy do powierzchni wargowej siekaczy dolnych), nagryz pionowy wynosi 3–4 mm, co stanowi od ok. 1/3 do 1/2 wysokości koron siekaczy dolnych (nagryz pionowy to stopień zachodzenia siekaczy górnych na siekacze dolne), guzki policzkowe zębów górnych obejmują guzki policzkowe zębów dolnych, zęby w odcinku bocznym tworzą triady zębowe, tzn. każdy ząb górny kontaktuje z zębem jednoimienn...