Wrześniowe wydanie magazynu poświęcone zostało najpopularniejszym błędom językowym i ich rodzajom, trudnościom w nauce czytania i pisania oraz kompetencjom językowym dziecka. Wywiad miesiąca z doktor Kariną Szafrańską, osobą wszechstronnie zajmującą się językiem i głosem, opowiada o mowie współczesnego pokolenia. Ćwiczenia logopedyczne w tym miesiącu dedykowane są terapeutom pracującym z dziećmi z kappacyzmem i gammacyzmem. Proponowane zadania dydaktyczne usprawnią rozwój mowy pod kątem prawidłowej artykulacji głosek.

Autorka tematu numeru definiuje błędy językowe jako nieświadome odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Szafrańska dzieli błędy systemowe na błędy fleksyjne polegające m.in. na wyborze niewłaściwego wzorca odmiany i błędy składniowe, wynikające z nieodpowiedniego łączenia form wyrazowych w jednostki tekstu. Interesujące są również rozważania dotyczące mowy w świecie polityki. Artykuł uzmysławia, że poprawność językowa nie zawsze idzie w parze z piastowaniem eksponowanego stanowiska. Współczesna polszczyzna to obszerne i zajmujące zagadnienie, dlatego na łamach „Forum Logopedy” poświęcamy mu wiele miejsca.

Frazeologia w służbie języka

Jakie są funkcje frazeologizmów i jaką rolę pełnią w polskiej mowie? Artykuł Marii Kowalczyk-Żurawskiej, uznanego logopedy i nauczyciela języka polskiego pokazuje, że umiejętne stosowanie związków frazeologicznych ożywia tekst i czyni go plastycznym. Zabieg ten wywołuje u odbiorcy ciąg skojarzeń i zachęca go do doszukiwania się ukrytych znaczeń. Funkcje frazeologizmów wiążą się też z oddziaływaniem na emocje rozmówcy.

O tym że polska mowa rozwija się dynamicznie, nie trzeba nikogo przekonywać. Współczesna polszczyzna stanowi wyzwanie zarówno dla cudzoziemców uczących się tego języka, jak i rodzimych użytkowników. Jak przekonuje Agnieszka Serowik, ekspertka w dziedzinie logopedii, jedną z zauważalnych zmian fonetycznych jest wycofywanie się wymowy akomodacyjnej. Artykuł „Miękko, twardo, z jotą czy bez?” zawiera nie tylko porady językowe, ale też przybliża zmiany zachodzące na poziomie artykulacji głosek.

Ćwiczenia logopedyczne pomagające pokonać trudności w nauce czytania i pisania

Osobne miejsce w magazynie zostało poświęcone tematyce dysleksji. Z czego wynikają trudności w nauce czytania i pisania u młodych użytkowników i jak poprawność językowa dzieci może zostać wykształcona wskutek terapii pedagogicznej? Na te pytania odpowiada Anna Pawluczuk, neurologopeda i pedagog wczesnoszkolny. Wśród elementów warunkujących skuteczność pracy z dyslektykiem autorka wymienia specjalistyczne ćwiczenia logopedyczne. Służą one kształtowaniu cech osobowości, funkcji psychofizycznych i komunikacyjno-językowych, wynikających z zaburzeń na wczesnym etapie rozwoju mowy. Indywidualnie skonstruowany program terapeutyczny pomaga wykształcić poprawny sposób mówienia u osób, u których wykryto specyficzne trudności w nauce czytania i pisania. Pawluczuk przekonuje, że systematyczna praca w szkole i w domu przyniesie pozytywne efekty, bowiem kompetencje językowe dziecka zależą od liczby dostarczonych mu bodźców. Ćwiczenia logopedyczne wykorzystywane w terapii pedagogicznej bazują na wykonywaniu określonych zadań z zakresu zaburzonych funkcji i procesów.

Użycie „wziąść” zamiast „wziąć” lub „przyjacielom” w miejsce słowa „przyjaciołom” to powszechnie znane błędy fleksyjne. Podobnie jak błędy składniowe, zostały one zakwalifikowane do kategorii błędów systemowych. Podstawowy podział błędów językowych przybliża temat numeru.

Kompetencje językowe dziecka a mowa dorosłych

We wrześniowym numerze „Forum Logopedy” nie zabrakło porad językowych pomocnych w unikaniu powszechnych omyłek. Nie należy „cofać się w tył” i iść „po najmniejszej linii oporu”, o czym przypominają eksperci. Justyna Pacura-Syrocka, certyfikowany neurologopeda i filolog polski podkreśla, że błędy językowe zdarzają się u osób w każdym wieku. Kompetencje językowe dziecka kształtują się jednak inaczej niż mowa dorosłych użytkowników. Porady językowe muszą być więc dostosowane do możliwości intelektualnych odbiorcy, uwzględniać rozwój mowy i indywidualny problem komunikacyjny.