Słuch jest jednym ze zmysłów, który ma wielkie znaczenie dla rozwoju mowy, a jego prawidłowe funkcjonowanie warunkuje poprawny rozwój mowy i komunikacji, odbieranie różnych bodźców akustycznych, prawidłowe słyszenie, rozumienie informacji słuchowych.
Autor: Anna Pawluczuk
Neurologopeda, surdologopeda, oligofrenopedagog, pedagog wczesnoszkolny, absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ma wieloletnie doświadczenie w terapii z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Pracuje w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Toruniu oraz w oddziałach przedszkolnych z dziećmi z niedosłuchem i z autyzmem. Prowadzi również terapię logopedyczną z dziećmi objętymi wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka i rodziny. Prowadzi ćwiczenia i konwersatorium dla studentów logopedii i pedagogiki na UMK oraz WSB w Toruniu.
Mowa, według Leona Kaczmarka, „jest aktem w procesie porozumiewania się, jej istotą jest dźwiękowe przekazywanie i słuchowy odbiór informacji” (Kaczmarek 1982, s. 278). „Z przyjęciem powyższej definicji wiąże się założenie, że mówienie i rozumienie są równoważnymi składnikami mowy” (Słodownik-Rycaj 1998, s. 8). Zdolność poprawnego mówienia jest głównym elementem komunikacji społecznej. Kazimiera Krakowiak (2006) określa, że mówienie to nie tylko zdolność wytwarzania dźwięków mowy, posługiwania się słowami, czyli znakami językowymi. Nie wystarczy słyszeć dźwięki i prawidłowo artykułować głoski. Nie wystarczy powtarzać za rodzicami lub innymi osobami słowa lub nawet całe zdania. Istotne jest trafne przypisywanie słowom odpowiednich znaczeń oraz poprawne rozpoznawanie sensu, czyli rozumienia wypowiedzi.
Zespół CHARGE jest zespołem zaburzeń neurorozwojowych ze współistniejącymi wadami rozwojowymi. Dawniej należał do grupy asocjacji. W 2004 r. został zlokalizowany gen CHD7 krytyczny dla zespołu CHARGE (chromosom 8q12), stąd zmieniła się klasyfikacja patogenetyczna z asocjacji na zespół (Kaczan, Śmigiel 2012, s. 79). Z etiologicznego punktu widzenia zespół CHARGE jest zespołem monogenowym i rzadkim zaburzeniem, które pojawia się we wczesnym okresie rozwoju płodu i wpływa na wiele narządów. Mimo odkrycia genu odpowiedzialnego za występowanie zespołu CHARGE rozpoznanie nadal opiera się na objawach klinicznych, z którego wywodzi się nazwa zespołu (Różycka, Szymankiewicz 2011, s. 13).
„Zespół mikrodelecji 17q21.31 został odkryty w 2006 r. przez trzy niezależne grupy badawcze.
W 2012 r. ustalono, że genem sprawczym KdVS jest KANSL1. Nazwa zespołu pochodzi od holenderskich genetyków: Davida A. Koolena i Berta B.A. de Vriesa, którzy pomogli odkryć ten zespół w 2006 r., a jego związek z genem KANSL1 ustalono w 2012 r.” (rarediseases.org).
Pachygyria (inaczej szerokozakrętowość) to wada wrodzona ośrodkowego układu nerwowego spowodowana nieprawidłową migracją komórek nerwowych (neuronów) w rozwijającym się mózgu i układzie nerwowym podczas życia płodowego. W konsekwencji dochodzi do zaburzenia rozwoju zewnętrznego regionu mózgu, czyli kory mózgowej (poradnikzdrowie.pl).
Jakich problemów nastręcza dziecku niepełnosprawność słuchowa w zakresie komunikacji? Na czym powinna się skupiać terapia mowy i języka, aby mogło się ono skutecznie porozumiewać z otoczeniem? Jakie ćwiczenia stosować w terapii surdologopedycznej osób z uszkodzeniami słuchu?
Dziecko niedosłyszące może mieć problemy nie tylko z rozumieniem otoczenia i komunikacją z nim. Nieprawidłowa komunikacja skutkuje utrudnieniami w relacjach emocjonalnych (izolacja), a także obniżeniem poczucia własnej wartości. Przedstawiony przypadek uświadamia, że pomoc takiemu dziecku jest skuteczna, gdy ma charakter kompleksowy, a w terapię zostają włączeni rodzina, pedagog, wychowawca, a nawet zespół klasowy.
Uszkodzenie narządu słuchu może w poważny sposób wpływać na percepcję dziecka i jego umiejętności językowe. Istnieją określone procedury i narzędzia pozwalające precyzyjnie zdiagnozować dziecko, a dzięki temu – opracować indywidualne postępowanie terapeutyczne.
