Trudności komunikacyjne osób z zaburzeniami słuchu w kontekście problemów w sferze funkcjonowania społecznego

Wprowadzenie w problematykę konsekwencji niepełnosprawności słuchowej u dzieci ze szczególnym uwzględnieniem obszaru komunikacji

Zmysł słuchu ma ogromne znaczenie dla człowieka. Prawidłowe słyszenie jest głównym warunkiem opanowania mowy i jej rozumienia. Dzięki swojej budowie narząd słuchu może doskonale spełniać swoją funkcję, czyli przekazywanie i odbieranie dźwięków, czego efektem jest prawidłowa ich interpretacja w mózgu. Słuch dostarcza szerokiego zakresu informacji, bodźców dźwiękowych, a także w dużym stopniu gwarantuje poczucie bezpieczeństwa. Jego prawidłowe funkcjonowanie umożliwia dziecku nabywanie mowy i wszechstronny rozwój.

Wszelkie nieprawidłowości w zakresie zaburzenia słuchu wywierają niekorzystny wpływ, nie tylko na etapy kształtowania się mowy, lecz także na ogólny rozwój człowieka. W chwili uszkodzenia narządu słuchu następuje ograniczenie wrażliwości człowieka na bodźce akustyczne i zdolności do gromadzenia wiedzy drogą słuchową. „Uszkodzenia słuchu ograniczają możliwości reakcji człowieka na bodźce akustyczne, tym samym zaburzając lub uniemożliwiając ich odbiór i nadawanie. Konsekwencją tego mogą być trudności w opanowaniu mowy i jej rozumieniu, w komunikowaniu się z otoczeniem oraz w samokontroli czynności wytwarzania dźwięków mowy” (Trochymiuk 2008). Przede wszystkim ubytek słuchu ma negatywne konsekwencje dla rozwoju myślenia, mowy oraz języka, a także dla rozwoju psychofizycznego.

Bogdan Szczepankowski (1999) wskazuje istotny skutek uszkodzenia słuchu, jakim jest utrudnienie oraz ograniczenie kontaktów społecznych. Ze względu na wybiórczość odbieranych informacji lub ich zniekształcenie dziecko z ubytkiem słuchu nie może w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Konsekwencją jest izolowanie z grupy rówieśniczej, a nawet ze środowiska rodzinnego.

Zaburzenia słuchu negatywnie wpływają na proces komunikacji. Z powodu uszkodzenia słuchu dochodzi do zaburzeń mowy, które mają różną postać, nasilenie i charakter. Według Kazimiery Krakowiak (2006), uszkodzenie mowy skutkuje trudnościami z odbiorem strumienia dźwięku w postaci mowy. Percepcja mowy może być zniekształcona, a w konsekwencji jest odbierana w sposób nieprawidłowy i niezrozumiała dla dziecka. Taka...