Wiedza społeczeństwa na temat zaburzeń z grupy afazji jest wciąż niewystarczająca. Niniejsze wydanie „Forum Logopedy” wiele uwagi poświęca samemu pacjentowi, psychice chorego, terapii i rokowaniom. Bohaterka wywiadu miesiąca dzieli się z czytelnikami swoimi emocjami, lękami, objawami i zwycięstwami w walce z afazją. Wypowiedzi chorej pozwalają spojrzeć na omawiane zagadnienie z zupełnie innej perspektywy.

Temat numeru poświęcony jest problematyce diagnostyki i terapii ciężkiego zaburzenia mowy, jakim jest afazja całkowita. Osoba cierpiąca na tę chorobę nie odpowiada na pytania, nie wykonuje poleceń, nie wypowiada ani nie powtarza słów. Chory przejawia też zakłócenia innych zdolności – uwagi, pamięci czy rejestrowania obrazu. Symptomy te obserwowane są również u osób cierpiących na zespół Landaua Kleffnera. Zaburzenia poznawcze tego typu mogą występować u osób w różnym wieku. Afazja u dzieci często objawia się brakiem postępów w nauce mówienia. Terapia logopedyczna w pierwszym etapie wiąże się z nawiązywaniem kontaktu emocjonalnego z pacjentem, pobudzaniem go do działań i wspieraniem. Afazja dziecięca przejawia się tym, że dziecko późno zaczyna mówić, zniekształca słowa lub ma trudności w wypowiadaniu wyrazów. Ćwiczenia logopedyczne powinny zachęcać chorego do współpracy i odbywać się po włączeniu rodziny w proces terapeutyczny. W wydaniu nie zabrakło również scenariuszy zajęć dla pacjentów z afazją z zaburzeniami nazywania i rozumienia oraz pomysłów na spotkania terapeutyczne z dziećmi wykazującymi trudności w zapamiętywaniu.

Afazja u dzieci – terapia pacjenta, który cierpi na zaburzenia poznawcze

Motywowanie chorego w formie pochwały,  gestu i uśmiechu stanowi warunek skutecznej terapii zaburzenia mowy. Systematyczna praca często przynosi pozytywne rezultaty. Afazja dziecięca wymaga jednak dostosowania materiału do wieku i zainteresowań chorego. Ponieważ nazywanie i mowa samodzielna sprawiają dziecku trudność, terapia logopedyczna powinna bazować na systemie nagradzania sukcesów pacjenta. Afazja całkowita objawia się zaburzeniami rozumienia komunikatów słownych, co stanowi wyzwanie dla terapeuty dobierającego ćwiczenia logopedyczne do możliwości poznawczych podopiecznego. Wcześnie zdiagnozowana afazja u dzieci pozwala na opracowanie planu działania, który swym zasięgiem obejmie całe środowisko pacjenta, w tym rodzinę i kontakty rówieśnicze. Zaburzenia poznawcze występujące u chorego często dostrzegane są przez osoby z najbliższego otoczenia, dlatego współpraca z rodzicami jest bardzo istotna. W tym numerze magazynu eksperci podkreślają, że wpływ rodziny na diagnozę i skuteczną terapię afazji u dzieci bywa nieoceniony. Szybka reakcja opiekunów umożliwia bowiem opracowanie efektywnych ćwiczeń logopedycznych stanowiących podstawę codziennej pracy. Podobnie wygląda sytuacja dzieci cierpiących na zespół Landaua Kleffnera. Skuteczna terapia neurologopedyczna zależy od wczesnego rozpoznania zaburzeń z grupy afazji.

Jakie ćwiczenia logopedyczne wspomagają terapię?

Poważniejsze zaburzenia połykania znane jako dysfagia, często towarzyszą dysfunkcjom neurologicznym. Utrudnione przechodzenie pokarmów z jamy ustnej do żołądka może być objawem różnych chorób. Terapia neurologopedyczna powinna zostać wdrożona po uprzedniej ocenie skali nasilenia dysfagii. Dysfunkcje przyjmowania, modyfikowania i połykania pokarmów, mogą wystąpić w każdym przedziale wiekowym. Zaburzenia połykania niekiedy ujawniają się nagle i mają tendencję do ustępowania. W innych przypadkach dysfagia narasta wraz z postępem choroby.

W numerze poruszono również tematykę bruksizmu, którego istotą jest zaciskanie zębów ze znaczną siłą. Badania wykazały, że zaburzenia te występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Bruksizm coraz częściej dotyczy także dzieci i młodzieży. Ta powszechna i szkodliwa dla narządu żucia parafunkcja zwarciowa objawia się w trakcie snu lub w czasie dnia. Co więcej, niektóre osoby mogą być nieświadome istnienia tej dolegliwości. Bruksizm wtórny może też towarzyszyć schorzeniom neurologicznym lub psychicznym.