W dostępnej na rynku literaturze nie można znaleźć jednoznacznych, godnych zaufania i wzajemnie uzupełniających się propozycji diagnozowania logopedycznego, pomocnych zwłaszcza w późniejszej terapii. Niektóre koncepcje, szczególnie te z zakresu demencji Alzheimera, bazują na diagnostyce i terapii afazji.
POLECAMY
Diagnostyka logopedyczna przy demencji – zadanie interdyscyplinarne
Diagnoza logopedyczna w przypadku demencji stwarza pewne problemy, ponieważ zasadnicze metody postępowania (w tym screening) opracowano dla demencji typu Alzheimera. Jednak demencja subkortykalna (podkorowa) odznacza się odmiennym obrazem czy innym profilem zaburzeń. W efekcie owe testy nie są przydatne do dokładnej diagnozy i oszacowania stopnia zaawansowania demencji.
Screening w przypadku demencji subkortykalnej (np. w demencji Parkinsona) musi umożliwić wychwycenie funkcji takich jak: płynność mowy, pamięć robocza oraz zaburzenia afektywne i zaburzenia odwołujące się do pamięci.
Należy mieć na uwadze, że diagnostyka demencji powinna zasadniczo ujmować więcej aniżeli samo testowanie mowy oraz aktywne intelektualnie przetwarzanie informacji.
Wielce przydatnym okazuje się powstały pierwotnie we Włoszech VABIA–Test (Valutatione di Bisogni dell Anziano; Beretter & Gaio, 2009) – standaryzowany test do badania zdolności kognitywnych i komunikacyjnych. Ta czysto logopedyczna diagnostyka, koncentrująca się na obszarach mowy i komunikacji, tak jak w diagnostyce ZDD (Zürcher Demenz-Diagnostik), jest uzupełniona dodatkowo elementami diagnozy neuropsychologicznej.
Screening przy demencji typu Alzheimera
- MMMSE (Mini Mental State Examination – Fohlstein et all, 1975) – screening stosowany do oceny funkcji poznawczych, orientacji, koncentracji uwagi, mowy i umiejętności wzrokowo-ruchowych,
- MoCA Montreal Cognitive Assessement – (Nasreddine, 2004) – stosowany przy demencjach zarówno kortykalnych (korowych) i subkortykalnych (podkorowych); dostępny bezpłatnie w wielu językach – test bardzo ekonomiczny (www.mocatest.org),
- Test rysowania zegara – „Uhren-Zeichnen-Test” (Schulmann et all, 1986) – dostarcza informacji na temat myślenia związanego z rozwiązywaniem pro...