Zaburzenia mowy dziecka z afazją nabytą. Zespół Landaua-Kleffnera

Rozważane są neuroinfekcyjne przyczyny schorzenia – wirusowe lub autoimmunologiczne. Podstawowy mechanizm polega na dysfunkcji okolic skroniowych. W ich następstwie pojawia się agnozja słuchowo-werbalna i głęboka regresja mowy. Głuchota słowna może rozwijać się powoli lub bardzo szybko. Nieumiejętność rozumienia powoduje u dzieci zaburzenia ekspresji mowy, które mogą się pogłębiać aż do całkowitej utraty mowy.

Prognozy w LKS są indywidualnie zmienne – część dzieci opanowuje mowę z różnym poziomem deficytów, część musi posługiwać się alternatywnymi metodami komunikacji. Im później zaczyna się zaburzenie, a tym samym lepiej jest ukształtowany system językowy w okresie przedchorobowym, tym większa szansa na odzyskanie zdolności mówienia. Problemy z komunikacją mogą prowadzić do zaburzeń behawioralnych i emocjonalnych, natomiast poziom inteligencji pozawerbalnej pozostaje na ogół bez zmian.

Dane dziecka

Dziewczynka 6 –letnia o dobrej sprawności fizycznej, nie wykazuje ograniczeń percepcyjnych (badanie wzroku i słuchu – bez odchyleń od normy) ani innych schorzeń przewlekłych. Warunki rodzinno-środowiskowe i socjalno-bytowe oceniono jako korzystne.

Wywiad ciążowo-porodowy i rozwojowy

W wywiadzie rodzinnym oraz ciążowo-porodowym nie stwierdzono znanych obciążeń poza cukrzycą ciężarnych. Rozwój psychoruchowy do okresu zachorowania przebiegał prawidłowo. Mowa rozwijała się początkowo zgodnie z normą: dziewczynka gaworzyła w sposób bogaty, pierwsze słowa wypowiadała w wieku 12 miesięcy, a zdania – przed 2. r.ż. Wykonywała polecenia, wskazywała części ciała, obrazki. Natomiast od ok. 3 r.ż. rodzice zaobserwowali spowolnienie tempa rozwoju mowy: słabszy był przyrost słownictwa, utrzymywał się zbyt „dziecinny” sposób mówienia. Rozwój emocjonalno-społeczny przebiegał prawidłowo – dziewczynka była pogodna i aktywna. Uczęszczała od 4. r.ż. do przedszkola, gdzie nawiązała dobre kontakty z nauczycielami i rówieśnikami.

W przypadku zespołu Landaua--Kleffnera im później zaczyna się zaburzenie, a tym samym lepiej jest ukształtowany system językowy w okresie przedchorobowym, tym większa szansa na odzyskanie zdolności mówienia.

Przebieg zachorowania

Objawy zachorowania wystąpiły niedługo po skończeniu 5. r.ż. i miały charakter nagły. Rano po obudzeniu dziecko usiadło na łóżku, ale nie reagowało na otoczenie; obserwowano rytmiczne mruganie powiek. W kolejnych dniach występowały wielokrotne napady polegające na kilkusekundowym znieruchomieniu, utracie kontaktu z otoczeniem, mruganiu powiek. Jednocześnie obserwowano szybko narastające zaburzenia mowy i kontaktu. Dziewczynka robiła wrażenie zagubionej, zdezorientowanej, nierozumiejącej sytuacji. Miała trudności w wykonywaniu poleceń, nie potrafiła sensownie odpowiadać na pytania. Jej mowa w ocenie rodziców stała się mniej zrozumiała, „dziwna”. W ciągu kilku dni dziewczynka zaczęła wycofywać się z mowy i posługiwać się w komunikacji gestami. Jednocześnie rodzice...