Listopadowe wydanie czasopisma „Forum Logopedy” poświęciliśmy problematyce związanej z rehabilitacją głosu i mowy u osób po całkowitym usunięciu krtani z powodu choroby nowotworowej. Temat numeru pt. „Czy tylko głos… utracony i odzyskany” autorstwa Magdaleny Fabczak  traktuje o trudnym procesie odzyskiwania mowy artykułowanej przez osoby laryngektomowane. Ekspertka pisze w nim, że mowa przełykowa opanowywana jest przez około 30-85% pacjentów. Zanim to jednak nastąpi, osoba laryngektomowana poddawana jest kilkumiesięcznej terapii służącej wypracowaniu głosu zastępczego. W rubryce „Zajęcia z pomysłem” publikujemy tekst Magdaleny Fabczak pt. „Logotomy w służbie laryngektomowanym”, pomocny w rehabilitacji głosu i mowy pacjentów bez krtani.

Na szczególną uwagę czytelnika zasługuje artykuł doktor Anny Żebryk-Stopy pt. „Praca logopedy z pacjentem po laryngektomii całkowitej w Holandii”. Neurologopeda i specjalista zaburzeń mowy dzieci i dorosłych opisuje w nim, jak przebiega rehabilitacja głosu po wdrożeniu multidyscyplinarnego programu terapii pacjentów z nowotworami głowy i szyi, który mieści się w podstawowym pakiecie holenderskiego ubezpieczenia zdrowotnego.

Mowa przełykowa w aspekcie psychologicznym

Problematykę terapii logopedycznej osób po laryngektomii całkowitej w aspekcie psychologicznym porusza również doktor Agnieszka Hamerlińska-Latecka. Ekspertka instruuje jak logopeda powinien zachować się wobec pacjenta po operacji usunięcia krtani oraz opisuje okoliczności sprzyjające jego rehabilitacji. Autorka wymienia również cztery zasadnicze czynniki, dzięki którym mowa przełykowa może się rozwinąć.

Czemu służy proteza głosowa?

Czytając artykuł doktora Piotra Dąbrowskiego pt. „Proteza głosowa” poznasz zalety i wady tej metody rehabilitacji mowy u chorych po laryngektomii całkowitej. Specjalista otolaryngolog zapewnia, że „chirurgiczne wytworzenie przetoki tchawiczo-przełykowej i implantacja protezy głosowej stwarzają szansę na powrót głosu i możliwości komunikowania się zaraz po wygojeniu rany po zabiegu, jeszcze przed powrotem chorego do domu.”

Siła motywacji – terapia pacjenta po usunięciu krtani

Artykuł „Siła motywacji” Anny Kostyry-Kozy, logopedy, neurologopedy klinicznego, polonisty i specjalisty wczesnej interwencji logopedycznej to interesujące studium przypadku  64-mężczyzny, u którego wykryto nowotwór krtani. Ekspertka opisuje w nim jak przebiega rehabilitacja głosu osoby po zabiegu laryngologicznym. Anna Kostyra-Koza prezentuje też zestaw ćwiczeń dla pacjenta, obejmujący m.in. wymawianie logotomów, grup spółgłoskowych i sylab otwartych z grupami spółgłoskowymi w celu uelastycznienia głośni rzekomej.

Jak logotomy mogą pomóc w tworzeniu głosu zastępczego u osób bez krtani?

W tekście pt. „Logotomy w służbie laryngektomowanym” Magdalena Fabczak pisze, że rehabilitacja głosu i mowy osób laryngektomowanych obejmuje ćwiczenia z zakresu tworzenia mowy przełykowej. W terapii najważniejszą rolę odgrywa powietrze wprowadzone do przełyku, czyli czynnik sprawczy, powodujący przy odpowiednim ciśnieniu drgania ust przełyku, a także dobrze wyćwiczone mięśnie przełyku. „W celu utworzenia głosu podczas artykulacji poszczególnych głosek alfabetu, wystarczy użyć logotomów” – wyjaśnia ekspertka, która definiuje logotomy jako zlepki sylab nieposiadające waloru semantycznego.