Logotomy w służbie laryngektomowanym

W rehabilitacji głosu i mowy laryngektomowanych, a konkretnie przy tworzeniu głosu zastępczego, najważniejszą rolę odgrywają: powietrze wprowadzone do przełyku (jako czynnik sprawczy, tj. powodujący przy odpowiednim ciśnieniu drgania ust przełyku) oraz świetnie wyćwiczone mięśnie przełyku. W celu utworzenia głosu podczas artykulacji poszczególnych głosek alfabetu, wystarczy użyć logotomów. To bardzo proste działanie jest wynikiem analiz setek nagrań głosów pacjentów, które w ciągu bez mała 30 lat pracy z nimi dały podstawę do opracowania metody tworzenia głosu.

Logotom (logatom) jest to zlepek sylab nieposiadajacy waloru semantycznego.

Tworzymy logotomy jedno- i wielosylabowe, umieszczając w sąsiedztwie bezpośrednim oraz pośrednim ćwiczonej głoski inne głoski o cechach dystynktywnych, pozwalających na wygenerowanie głosu podczas artykulacji głoski ćwiczonej w danym logotomie.

Ważne jest sąsiedztwo przed i za ćwiczoną głoską. Do każdej realizowanej głoski pasuje sąsiedztwo innych głosek tylko ją tworzących. W myśl tych zasad powstał „alfabet logotomów” jako proste narzędzie do tworzenia głosu podczas artykulacji każdej głoski.

Skuteczność techniki potwierdzono badaniami w Katedrze Wibroakustyki AGH w Krakowie. Zrozumiałość mowy zastępczej oceniono w przedziale 68–87%. Określono także odległość mowy zastępczej od mowy wytwarzanej przez krtań.

Przykłady logotomów

Głoska cz:

• tokoczko, takaczka, tekeczke, tykyczky, tukuczku…
• capaczka, copoczko, cepeczke , cypyczky, cupuczku…
• katakaczka, kotokoczko, ketekeczke, kytykyczky, kutukuczku…
• ciotoczko, cieteczke, ciataczka, cityczky, ciutuczku…
• taczka, teczke, toczko, tyczky, tuczku…

Głoska ś:

• potośko, pataśka, peteśke...