Marcowy numer „Forum Logopedy” poświęcony jest tematyce terapii mowy rozszczepowej. Na łamach pisma odpowiadamy na pytanie czym jest zespół Pierre Robin oraz jak wygląda terapia logopedyczna dziecka z tym zaburzeniem rozwojowym. W tym numerze nie zabrakło również pomysłów na ćwiczenia fonacyjne dla pacjentów z rozszczepem wargi, służące ustawieniu prawidłowej emisji głosu. Jeżeli zastanawiasz się jak rozluźnić mięśnie krtani i gardła, przygotowując pacjenta do dalszych ćwiczeń logopedycznych, zapoznaj się z artykułem Ewy Binkuńskiej, ekspertki w dziedzinie emisji głosu i wczesnej interwencji logopedycznej. Ćwiczenia logorytmiczne proponuje Anna Walencik-Topiłko, polonista, językoznawca i neurologopeda, zaś ćwiczenia oddechowe pomocne w terapii mowy rozszczepowej opisuje Grzegorz Piotr Kołodziej, doktor sztuki muzycznej w dziedzinie wokalistyki.

„Krajowy Rejestr Logopedów” to tekst Joanny Grabowskiej-Okraski, logopedy, neurologopedy klinicznego i surdopedagoga. Autorka pisze o intencji założycieli, których celem jest udostępnianie rzetelnych i potwierdzonych informacji o logopedach posiadających prawo wykonywania zawodu w Polsce.

Ćwiczenia oddechowe warunkujące skuteczność terapii logopedycznej

„W pracy z dzieckiem z rozszczepem podniebienia, niezależnie od tego, na jakim etapie naprawy warunków anatomicznych znajduje się ono, należy stosować ćwiczenia oddechowe” – tłumaczy Grzegorz Piotr Kołodziej. Ekspert podkreśla, że ćwiczenia te obok ćwiczeń fonacyjnych, słuchowych i usprawniających aparat artykulacyjny powinny być skorelowane z wywoływaniem samogłosek ustnych. Wywoływanie tych głosek rozpoczyna się, gdy pacjent potrafi wydychać powietrze przez usta. Ćwiczenia oddechowe, podobnie jak ćwiczenia fonacyjne, służą skutecznej terapii mowy rozszczepowej. Pracując nad prawidłowym oddychaniem zwiększa się szansę na ukształtowanie się dobrej fonacji i artykulacji.

Czym jest sekwencja Pierre Robin i jak klasyfikowane są wady wrodzone?

Zaburzenie rozwojowe powstałe na skutek malformacji łuku oskrzelowego, znane jako zespół Pierre Robin, zostało opisane po raz pierwszy w 1923 roku. Nazwa „zespół” funkcjonowała do 1976 roku, kiedy to ze względu na charakter nieprawidłowości wprowadzono termin sekwencja Pierre Robin, jak tłumaczy doktor nauk biologicznych Anna Żebryk-Stopa. W tym przypadku owym specyficznym zaburzeniem jest kaskada nieprawidłowości anatomicznych, wynikająca z pojedynczego defektu rozwojowego i wtórnych zmian strukturalnych lub funkcjonalnych innych narządów. Sekwencja Pierre Robin charakteryzuje się pierwotną wadą, jaką jest mikrognatia. Zespołowi Pierre Robin towarzyszy niedorozwój żuchwy, duży język, zaburzenia oddechu i rozszczep podniebienia, dlatego ćwiczenia oddechowe są niezwykle istotne w terapii pacjenta z tą rzadką wadą wrodzoną.

Ćwiczenia logopedyczne rozszerzające zdolności komunikacyjne dziecka z PRS

Dzieci cierpiące na PRS od momentu urodzenia wymagają interdyscyplinarnego leczenia i terapii obejmującej specjalistyczne ćwiczenia logopedyczne. Żebryk-Stopa podkreśla, że opracowanie takiego programu nie należy do łatwych zadań, gdyż traktując tradycyjnie problemy logopedyczne – zawężamy ich ocenę. Stworzenie skutecznego planu działania pracy z dzieckiem z wadami wrodzonymi wymaga od logopedy nie tylko zdolności rozpoznawania, analizowania i łączenia elementów wskazujących na wystąpienie rzadkich chorób genetycznych, ale i umiejętności współpracy z rodzicami pacjenta.

Ćwiczenia logorytmiczne w terapii dzieci z rozszczepem podniebienia

Jedną z interdyscyplinarnych metod  stosowanych w polskiej logopedii jest logorytmika. Łączy w sobie elementy metodyki logopedii z elementami rytmiki. Uznaną ekspertką w tej dziedzinie jest Anna Walencik-Topiłko, która na łamach marcowego numeru „Forum Logopedy” opisuje możliwości zastosowania logorytmiki w terapii dzieci z rozszczepem podniebienia oraz odpowiada na pytanie: „Jak rozluźnić mięśnie pacjentów z tą dysfunkcją?”. Zaproponowane przez nią ćwiczenia logorytmiczne służą utrwaleniu głoski [sz] na określonym etapie parasygmatyzmu lub sygmatyzmu właściwego. Walencik-Topiłko w ramach specjalizacji jaką jest logorytmika wyróżnia cztery podstawowe bloki ćwiczeń: ruchowe, słuchowe, pobudzająco-hamujące i słowno-ruchowe. Terapia logopedyczna dziecka, u którego zdiagnozowano wady wrodzone związane z nieprawidłowym rozwojem twarzoczaszki obejmuje ćwiczenia fonacyjne, ćwiczenia słowno-ruchowe i wspomniane wyżej ćwiczenia logorytmiczne, zaspokajające naturalną potrzebę ruchu i zabawy.