Zaburzenia fonacji w mowie rozszczepowej

Fonacja – podstawowe zagadnienia

Fonacja należy do procesów nadawczych związanych z mechanizmami tworzenia mowy. W literaturze logopedycznej mowę w aspekcie czynnościowym definiuje się jako proces, w który zaangażowane są: układ oddechowy, narząd fonacyjny, narządy artykulacyjne oraz narząd słuchu (Skorek 2005). Nieprawidłowości dotyczące anatomii lub fizjologii, występujące w obrębie któregokolwiek z wymienionych narządów, stają się przyczyną zaburzeń procesów związanych z nadawaniem mowy.

Fonację określić można inaczej jako mechanizm tworzenia głosu, a przestrzenią, w jakiej dokonuje się czynność głosotwórcza, jest krtań.

Fonację określić można inaczej jako mechanizm tworzenia głosu, a przestrzenią, w jakiej dokonuje się czynność głosotwórcza, jest krtań (Zalesska-Kręcicka, Kręcicki, Wierzbicka 2004). Biorąc pod uwagę istotne życiowo funkcje krtani, takie jak oddechowa, funkcja związana z ustaleniem klatki piersiowej, kaszlem i wykrztuszaniem, funkcja ochronna, rola recepcyjna dla odruchów wyższych, a także po części krążeniowa (Pruszewicz, 1992), proces wytwarzania głosu stanowi najmłodszą jej rolę w filogenezie. Czynność fonacji jest jednym z mechanizmów warunkujących jakość nadawania mowy w odniesieniu do warstwy suprasegmentalnej, a zatem związanej z prozodią. Ocena procesu tworzenia głosu uwzględnia w tym wypadku takie cechy jak:

• częstotliwość podstawową – wysokość głosu,
• amplitudę drgań – natężenie, głośność,
• czas trwania artykulacji (Szpyra-Kozłowska 2002, Wysocka 2016),
• barwę (Dukiewicz 1995).

Natomiast jeśli chodzi o szczegółowe właściwości składające się na tę warstwę, tworzą ją zjawiska prozodyczne, do których zal...