Bardzo ważną rolę w diagnozowaniu mutyzmu wybiórczego odgrywa edukacja na temat tego zaburzenia w placówkach oświatowych, szczególnie w przedszkolach i szkołach podstawowych. Aby dziecko zostało prawidłowo zdiagnozowane i skierowane do odpowiedniego specjalisty, musi być najpierw zauważone przez nauczyciela. Dzieci cierpiące na mutyzm wybiórczy, na tle grupy rówieśniczej, nie są dziećmi rzucającymi się w oczy. Wręcz przeciwnie, to dzieci „niewidoczne psychologicznie”. Ciche, grzeczne, zawsze przygotowane, nie sprawiają problemów wychowawczych. Aby nauczyciel mógł zauważyć dziecko z mutyzmem wybiórczym, musi posiadać podstawową wiedzę na temat tego zaburzenia i charakterystycznych symptomów.
POLECAMY
Podczas przeprowadzania diagnozy bardzo ważne jest zebranie jak najbardziej precyzyjnych informacji na temat dziecka, jego funkcjonowania społecznego i jego rodziny. Podstawową metodą temu służącą jest wywiad psychologiczny przeprowadzany z rodzicami.
Powinien on odbywać się bez obecności dziecka. Przeprowadzając wywiad z rodzicami, należy zadbać o przyjazną atmosferę i odpowiednią ilość czasu. Często przeprowadzenie dobrego wywiadu wymaga poświęcenia na to dwóch czy trzech spotkań z rodzicami lub opiekunami dziecka; dobrze, jeżeli jest on systematycznie uzupełniany.
Podstawowe obszary, które powinny być w nim uwzględnione, to:
- Prezentowanie problemów
W tym obszarze ważne jest, aby dowiedzieć się:
- co skłoniło rodziców do poszukiwania pomocy specjalisty,
- jakie są ich oczekiwania wobec niego.
- Rodzina
Poruszany jest tu temat historii rodzinnej, dzięki czemu zostają uzyskane informacje o tym:
- jaka jest struktura rodziny,
- który z jej członków jest najbardziej znaczący dla dziecka,
- czy musiało ono kiedykolwiek poradzić sobie ze stratą znaczących członków rodziny,
- czy zdarzyły się w rodzinie przypadki późnego rozwoju mowy lub inne kłopoty z mówieniem.
- Wczesna historia
Zdobycie informacji na temat:
- przebiegu ciąży i porodu,
- stanu zdrowia dziecka i matki w okresie poporodowym.
- Rozwój
Należy dowiedzieć się:
- jak przebiegało karmienie,
- jak dziecko spało podczas pierwszych miesięcy życia i jak wyglądają w obecnie rytuały związane ze spaniem i zasypianiem,
- jak przebiegał rozwój motoryczny dziecka,
- czy korzysta z toalety,
- czy sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne (szczególnie podczas pobytu w przedszkolu/szkole).
- Mowa i język
Rozwój mowy jest bardzo istotną kwestią, którą porusza się podczas wywiadu. Należy poświęcić jej szczególnie dużo uwagi i dowiedzieć się:
- w jakim wieku dziecko zaczęło wypowiadać pierwsze słowa i jak się rozwijała jego mowa,
- czy dziecko korzystało bądź korzysta z terapii logopedycznej,
- czy wg rodziców istnieją jakieś sygnały mogące świadczyć o problemie ze słuchem,
- do kogo dziecko mówi i w jakich sytuacjach,
- w jaki sposób porozumiewa się, kiedy nie mówi (należy zwrócić szczególną uwagę na to, w jakich warunkach dziecko przestaje porozumiewać się swobodnie),
- czy dziecko, zdaniem rodziców, jest świadome swojego problemu, i jeśli tak, to jak się do tego odnosi. Jeśli dzieci są dwujęzyczne, trzeba również zwrócić uwagę na to:
- w jakim języku dziecko obecnie mówi i do kogo się zwraca,
- na ile dobrze zna drugi język,
- w jakim stopniu odróżnia od siebie te języki.
- Przywiązanie i oddzielenie
Ten fragment wywiadu wskazuje na występowanie: problemów związanych z pojawianiem się lęku, objawów mutyzmu wybiórczego czy cech związanych z autyzmem. Ma na celu zdobycie informacji:
- jak dziecko poradziło sobie z separacją od rodzica podczas pobytu w przedszkolu/szkole (jak przebiegał proces adaptacji) i jak radzi sobie obecnie,
- czy pobyt dziecka w przedszkolu/szkole był pierwszą sytuacją, w której dziecko doświadczyło odseparowania od rodziców,
- jak zachowuje się, gdy doświadcza silnych emocji (przestrach, zdenerwowanie), czy zwraca się wtedy do rodziców o pomoc.
- Temperament
Określenie temperamentu dziecka i tego, jak reaguje na określone sytuacje, z którymi się styka, jest również źródłem cennych informacji.
Ważne jest, by dowiedzieć się:
- jak dziecko przystosowuje się do nowych sytuacji i obecności nowych osób w otoczeniu,
- czy łatwo się denerwuje i wpada w złość (co się wtedy dzieje i jak długo to trwa).
- Relacje społecz...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Forum Logopedy"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!