Zmodyfikowany Program Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się

Program uwzględnia terapeutyczne podejścia mówienia bardziej płynnego (MBP), jąkania bardziej płynnego (JBP) oraz jąkania zintegrowanego (JZi) (Chęciek, Kamińska 2019).
Jest znany bardzo licznej grupie pacjentów (klientów), którzy na przestrzeni minionych lat dokonali wyboru tej metody, aby w okresie terapii przedturnusowej przepracować różnorodne podstawowe techniki płynnego mówienia, a po kilku miesiącach – już na wyższym poziomie wymagań terapeutycznych – zautomatyzować je w spontanicznej mowie. W tym wszystkim ważny jest końcowy efekt jej stosowania, systematycznie i konsekwentnie według zaleceń terapeutów. Ważna jest, oczywiście, odpowiednio wypracowana motywacja do podjęcia tej długotrwałej terapii.

Początek drogi terapeutycznej powinien być motywujący

Pacjent ze wstępnym podejrzeniem zaburzeń płynności mówienia (szczególnie jąkania i mowy bezładnej) zostaje zakwalifikowany do terapii, gdy występują u niego objawy typowe dla jąkania wczesnodziecięcego (JW) lub wtórne uwarunkowania psychiczne i symptomy jąkania charakterystyczne dla jąkania wtórnego/chronicznego (JCh). Podczas pierwszej lub także drugiej sesji zostaje przeprowadzona diagnoza stanu jąkania z wykorzystaniem kilku narzędzi diagnostycznych (w zależności od wieku pacjenta):

1. Diagnoza jąkania u dzieci w wieku przedszkolnym (Węsierska, Jeziorczak 2016),
2. Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii (Tarkowski 2001),
3. Kwestionariusz do badania stopnia niepłynności mówienia u dzieci (wersja robocza, wyrazowa i sylabowa, Chęciek, Bijak, Tlołka 2009 i 2018),
4. Kwestionariusz Cooperów do Oceny Jąkania (Chęciek 2001),
5. Lista chroniczności jąkania (Cooper 1985),
6. Kwestionariusze wywiadów dotyczące jąkających się (Tarkowski 1992, Chęciek 2007, Węsierska, Jeziorczak 2016) i in.

Wyniki badania oraz dodatkowe informacje z wywiadu klinicznego (diagnostycznego) służą do opracowania ogólnego zarysu programu terapii dla danego pacjenta.
Planowanie terapii jest uzależnione od dwóch czynników: 1) uczestniczenia pacjenta w Intensywnym Programie Psychofizjologicznej Terapii dla Jąkających się (i z innymi niepłynnościami mówienia) – typu „turnusowego”, 2) uczestniczenia pacjenta w terapii prowadzonej w ramach gabinetu logopedycznego/neurologopedycznego.
Jeśli pacjent (rodzice lub opiekunowie) podejmie pierwszą drogę terapii – terapii typu turnusowego, wówczas efektywność terapii osoby z niepłynnością mówienia może być na koniec jej trwania wysoka (zależna od motywacji pacjenta i realizacji przez pacjenta i osoby wspomagające zaleceń zawartych w kontrakcie terapeutycznym). W tej metodzie zostały podkreślone walory terapii typu turnusowego, połączonej z terapią prowadzoną przed wzięciem udziału w programie intensywnej terapii (turnusie) oraz terapią podtrzymującą uzyskaną efektywność na turnusie – po jego zakończeniu. Przed turnusem pacjent wraz z osobami wspierającymi proces jego terapii uczestniczy w wydłużonej, trwającej kilka godzin sesji diagnostyczno-terapeutycznej, podczas której zostają przeprowadzone m.in. wywiad, diagnoza i omówienie jej wyników, omówienie programu terapii, przedstawienie obszernych wskazań wraz z ćwiczeniami, zawarcie kontraktu terapeutycznego. Bardzo korzystny jest także, w odpowiednich odstępach czasowych, udział pacjenta w jeszcze kilku sesjach terapeutycznych (indywidualnych i grupowych), w domu natomiast wskazane jest codzienne, konsekwentne realizowanie zaleceń pod kierunkiem osoby...