Psychogenne zaburzenia mowy i głosu z perspektywy medycyny psychosomatycznej

Powstała ona na pograniczu biologii, medycyny, psychologii i socjologii. Zajmuje się przede wszystkim zaburzeniami/chorobami psychosomatycznymi, które są najczęściej określane jako nerwice narządowe, nerwice wegetatywne, zaburzenia psychiczne pod postacią somatyczną, choroby stresopochodne, zaburzenia psychogenne (Szewczyk, Skowrońska 2003).

Kryteria rozpoznawania poszczególnych jednostek psychosomatycznych nie zostały ujednolicone, ale najczęściej wymienia się następujące:

• czynniki predysponujące (np. dziedziczność, temperament),
• pewne cechy osobowości (np. neurotyczność, nadwrażliwość),
• emocje prowadzące do rozstrojenia się organizmu (np. lęk, gniew),
• udział stresu (np. biologicznego, psychologicznego i komunikacyjnego),
• dysfunkcja lub uszkodzenie narządu wrażliwego na zaburzenie (np. układ moczowy, aparat mowy),
• niekorzystne warunki środowiskowe oraz niewłaściwy styl życia (np. zanieczyszczenia, pogoń za sukcesem).

Wymienione czynniki występują w wielu konstelacjach i różnym nasileniu w poszczególnych zaburzeniach/chorobach psychosomatycznych. Tylka (2000) wyróżnia dwie główne ich koncepcje, a mianowicie:

• teorię swoistej etiologii,
• teorię nieswoistej etiologii.

Teoria swoistej etiologii wywodzi się z psychoanalizy i zakłada, że zaburzenia/choroby psychosomatyczne mają własną, jednoznaczną przyczynę. Jest nią konflikt wewnętrzny, który manifestuje się na zewnątrz w postaci objawów somatycznych. Lokalizują się one we wrażliwym narządzie organizmu, który jest określany czynnikiem X. Dochodzi on do głosu dopiero w sytuacji trudnej, która ujawnia specyficzne cechy osobowości. Obarczona nimi jednostka reaguje wówczas zgodnie z mechanizmem walki lub ucieczki. Walka wyzwala pobudzenie sympatycznego układu wegetatywnego, zaś ucieczka pobudza jego część parasympatyczną. Obu tym stanom towarzyszą silne emocje. Zgodnie z tą koncepcją,...