Diagnoza dziecka od chwili narodzin

Zespół profilaktyczno-terapeutyczny rozpoczyna pracę z noworodkiem na oddziale szpitalnym, a jego kontynuacją jest wczesne wspomaganie rozwoju małego dziecka w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 1 im. L. Braille’a w Bydgoszczy. Daje to możliwość opieki terapeutycznej od narodzin do momentu rozpoczęcia przez dziecko edukacji szkolnej. Należy podkreślić, że tak wcześnie podjęta stymulacja rozpoczyna się od najprostszych czynności skierowanych w stronę dziecka, prawidłowych i korzystnych dla jego rozwoju. Jest ona możliwa dzięki obecnej współpracy pomiędzy neurologopedami z Ośrodka a Oddziałem Klinicznym Noworodków i Wcześniaków z Intensywną Terapią Noworodka wraz z Wyjazdowym Zespołem „N” Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy. Mali pacjenci mogą liczyć na pomoc w zakresie Oceny Globalnych Wzorców Ruchowych według Prechtla oraz diagnozę logopedyczną noworodka. 

Działania wstępne

Wstępne działania z zakresu wczesnej opieki i stymulacji rozwoju dziecka powinny rozpoczynać się od monitorowania rozwoju podstawowych funkcji życiowych na oddziale szpitalnym, przechodzić przez odpowiednio dobraną opiekę i pielęgnację, wczesną stymulację rozwojową, a kończyć w razie potrzeby intensywną terapią. Noworodek z obszaru zwiększonego ryzyka (wcześniak, dziecko z niską wagą urodzeniową, z problemami niedotlenienia, z wadami narządu ruchu, słuchu, wzroku czy też z wadami dymorficznymi, reprezentujący objawy opóźnienia rozwoju układu nerwowego) powinien od pierwszych dni życia podlegać podstawowej stymulacji opartej na: 

• wspomaganiu aktywności spontanicznej noworodka, dostosowanej do stanu jego dojrzałości i parametrów życiowych,
• kontroli i wspomaganiu rozwoju umiejętności prelingwalnych (m.in. prawidłowej koordynacji czynności ssania – połykania – oddychania),
• stymulacji ruchowo-czuciowej opartej na dotyku i kontakcie z rodzicami,
• działaniach wynikających z wykrytego opóźnienia i jego dalszych konsekwencji.

Narzędziem diagnostycznym, które daje możliwość oceny funkcjonalnej młodego układu nerwowego, jest Ocena Globalnych Wzorców Ruchowych według Prechtla. Dzięki ścisłej współpracy ww. placówek rodzice mają możliwość skorzystania z tej diagnozy nawet w trakcie pobytu dziecka na oddziale szpitalnym. Indywidualny proces rozwoju powinien zawierać 2 lub 3 nagrania z okresu wcześniaczego (każda z sekwencji powinna zawierać trzy ruchy globalne), jedno nagranie z okresu terminu porodu lub krótko po nim i przynajmniej jedno nagranie z okresu między 
9. a 15. tygodniem po terminie porodu. Indywidualna trajektoria rozwojowa wskazuje na konsekwentne lub niekonsekwentne występowanie objawów prawidłowych lub nieprawidłowych. Narzędzie jest bardzo czułe, szybkie i nieinwazyjne (nawet 95% prawidłowo postawionych diagnoz), stanowi doskonały wyznacznik wczesnych uszkodzeń i dysfunkcji mózgu.

Obserwacja i ocena ruchów globalnych

Ruchy globalne (GMs) stanowią część repertuaru ruchów spontanicznych i są obecne od okresu płodowego do końca 6. miesiąca życia dziecka. Ruchy te są złożone, występują często i trwają dostatecznie długo, by była możliwa ich staranna obserwacja. Obejmują całe ciało w zróżnicowanej sekwencji ruchów ramion, nóg, szyi i tułowia. Charakteryzuje je również narastanie i wygasanie intensywności, siły i prędkości oraz stopniowy początek i koniec. Rotacje wzdłuż osi kończyn i niewielkie zmiany kierunku ruchu sprawiają, że ruchy są płynne i eleganckie oraz dają wrażenie złożoności i różnorodności. Jeżeli układ nerwowy jest uszkodzony, ru...