Zasady współpracy logopedy z opiekunami pacjenta oraz z drugim logopedą

Założenia

Wymóg współpracy z otoczeniem pacjenta wydaje się oczywisty. W pracy nad rozwijaniem sprawności językowych pacjenta należy założyć, że będzie on wchodził w interakcję z kimś, kto będzie ten rozwój wspomagał. Zatem nie spotykamy się raczej z negowaniem sensu tej zasady. Problemem jest jednak takie ustalenie postępowania w ramach współpracy, aby była ona efektywna.
Najczęściej, mówiąc o współpracy z otoczeniem pacjenta, mamy na myśli kontaktowanie się terapeuty z rodzicem dziecka uczęszczającego na terapię logopedyczną lub rodzicami małego dziecka, którym logopeda przekazuje wskazówki w zakresie oddziaływania na jego rozwijającą się dopiero mowę. Zasadę tę można rozumieć jednak znacznie szerzej. Logopeda współpracuje nie tylko z rodzicami dziecka, ale też ze wszystkimi jego opiekunami, zarówno prawnymi, jak i tymi, którzy wprawdzie nie mają zasądzonej opieki, ale zajmują się konkretnym dzieckiem: tj. np. z dziadkami, rodzeństwem, wynajętymi opiekunami, opiekunami z domu dziecka. W procesie terapii logopedycznej ważne jest stałe oddziaływanie na kompetencje i sprawności językowe. Zatem logopeda powinien współpracować z osobami, które najwięcej czasu przebywają z dzieckiem. Na temat wielkiej wagi takiej współpracy w kontekście szkol-
nym, edukacyjnym i terapeutycznym powstały opracowania w polskiej literaturze specjalistycznej (Hurło 2010; Bogdanowska, Kwiatkowska 2011).
W ramach omawianej współpracy logopeda ma za zadania przedstawić opiekunom pacjenta wyniki diagnozy, rokowania, program zaplanowanej terapii – na bieżąco i w sposób zrozumiały. W trakcie terapii należy omawiać sukcesy i trudności w osiąganiu przez pacjenta kolejnych etapów terapii, zalecać postępowanie, które w warunkach pozagabinetowych pozwala na rozwijanie mowy lub korygowanie zjawisk niepożądanych. Bardzo istotne jest też omawianie celów i przebiegu konkretnych ćwiczeń zalecanych do wykonywania w domu (por. Czaplewska, Kaczorowska-Bray 2000; Jastrzębowska, Pelc-Pękała 2003; Banaszkiewicz, Walecik-Topiłko 2015 i 2016; Gacka 2016).
Badania Gackiej (2016) wykazały, że tylko około jedna trzecia rodziców dzieci poddawanych terapii logopedycznej otrzymuje informacje dotyczące diagnozy, a zalecenia w trakcie terapii – ok. 60%. Wyniki otrzymane przez Fularczyk (2021) wskazują, że prawie 17% logopedów przyznaje, iż nie informuje rodziców pacjentów o diagnozie, a prawie 20% nie przedstawia danych o założonym programie terapeutycznym. Z drugiej strony, 27% rodziców pacjentów uważa, że nie poznało diagnozy logopedycznej, celów terapii ani spodziewanego jej efektu, a aż prawie połowa badanych nie poznała planu działania. Prawie 26% rodziców uważa, że nie zostało poinformowanych o istocie współpracy z logopedą podczas terapii. Przytoczone wyniki badań budzą niepokój autorek niniejszego opracowania – zarówno jako metodyków, jak i jako praktyków.
Współpraca z najbliższym otoczeniem pacjenta zawiera w sobie również współdziałanie z osobami bliskimi dorosłych cierpiących na zaburzenia mowy, np. a...