Wczesnodziecięce doświadczenia komunikacyjne a rozwój mowy dziecka niewidzącego

Rozwój mowy jest jednym z najbardziej złożonych procesów rozwojowych człowieka, ponieważ na jego tempo i poziom składa się wiele czynników natury zarówno biologicznej, jak i środowiskowej. Wyjaśnienia współdziałania tych czynników podejmowało się wielu badaczy – psychologów rozwojowych (Bruner 1983, Piaget 1966, Karmiloff-Smith 1985, Skinner 1957), tworzących teorie mające na celu wyjaśnienie genezy zdolności komunikacyjnych człowieka z udziałem mowy.
W psychologii rozwoju człowieka, zarówno w badaniach nad rozwojem językowym, jak i w badaniach nad rozwojem wszystkich innych funkcji, obecne są trzy stanowiska: model biologiczny (teorie etologiczne), podejście poznawcze oraz analizy środowiskowe (Konarska 2012, 2010).
W latach 50. XX w. toczyły się dyskusje i badania nad podporządkowaniem nabywania zdolności językowych prawom uczenia się przez warunkowanie (Skinner 1957). Skinner udowadniał, że wiele operacyjnych reguł, zastosowanych przez niego do wyjaśnienia różnych form zachowania, można rozszerzyć na wyjaśnienie opanowania zachowań werbalnych.
Dzisiejsza dyskusja nad rozwojem językowym zaczęła się we wczesnych latach 60. XX w., kiedy Noam Chomsky (1959, 1965) zakwestionował skinnerowskie wyjaśnienie nabywania zdolności językowych według reguł warunkowania. Chomsky i zwolennicy (Braine 1963, Lenneberg 1967, McNeill 1966) zaproponowali ewolucyjny model wyjaśnienia rozwoju językowego, nawiązując do etologicznej teorii rozwoju. Dzięki Chomsky’emu powstała nowa gałąź w psychologii – psycholingwistyka. Istnieją bowiem dowody na to, że dziecko słyszy dźwięki jeszcze przed narodzinami i jest bardzo prawdopodobne, że przed narodzinami dzieci rozpoznają głos swojej matki. 
Tak więc struktury słuchowe są gotowe do odbioru bodźców, a język będzie jednym z pierwszych sygnałów, które dziecko będzie dekodować. Psycholingwiści utrzymują, że nabywanie języka musi mieć podłoże genetyczne, bo dziecko opanowuje język szybko i łatwo, na dodatek w takim okresie rozwoju, kiedy jego własne zdolności poznawcze nie są jeszcze ukształtowane. Do zdolności poznawczych w nabywaniu mowy przez dziecko odwoływali się Piaget (1966) i Bruner (1983).
Psycholingwiści twierdzą, że podstawą nabywania języka są wrodzone zdolności do wyodrębniania dźwięków mowy spośród wszystkich innych i szczególna wrażliwość na nie oraz to, że dziecko najpierw uczy się struktur gramatycznych języka poprzez wrodzony mechanizm nauki języka LAD (ang. Language acquisitiondevice).
Niezależnie od teoretycznych modeli nabywania i rozwoju zdolności językowych możemy przyjąć, że język ma wrodzony element, ponieważ jesteśmy w jakiś sposób biologicznie przygotowani do rozwoju mowy i jest oczywiste, że nauczanie poszczególnych języków odbywa się przez wpływ społeczny (Chomsky 1959, 1965). 

Gdyby rozwój języka był zależny tylko od czynników biologicznych, to wszyscy ludzie posługiwaliby się tym samym językiem. Dlatego wydaje się, że język ma zarówno aspekt „natury”,...