Skrining logopedyczny w diagnozie dzieci jąkających się

Wytyczne ASHA

W 2004 r. na stronie Amerykańskiego Stowarzyszenia Logopedów i Audiologów Mowy (ang. American Speech-Language-Hearing Association, ASHA) pojawiły się wytyczne, oparte na dowodach naukowych, podkreślające wagę podjęcia wczesnej interwencji u dzieci jąkających się w wieku przedszkolnym, gdy istnieją czynniki ryzyka utrzymania się jąkania, tzn. gdy:

1. jąkanie pojawiło się i trwa już 6. miesięcy lub dłużej,
2. jąkanie pojawiło się po ukończeniu przez dziecko 3,5 lat,
3. jąkanie od momentu zaistnienia nasiliło się,
4. istnieje historia jąkania chronicznego w rodzinie, tzn. ktoś z rodziny zaczął jąkać się w dzieciństwie i jąka się nadal,
5. dziecko ma trudności w zakresie rozwoju językowego lub też zaburzenia artykulacji,
6. u dziecka podczas mówienia widoczne jest napięcie mięśniowe,
7. dziecko ma świadomość swojego zaburzenia,
8. rodzice są bardzo zaniepokojeni jąkaniem, które pojawiło się u dziecka.

Nadal jednak zbyt często zdarzają się sytuacje, gdy dzieci jąkające się w okresie przedszkolnym nie otrzymują wsparcia, czekają na nie nawet rok (Boroń, Węsierska, Agius 2020), logopedzi czekają z podjęciem działań czy też podejmują terapię bezpośrednią z dzieckiem, pomijając etap diagnozy (dziecka i wywiadu z rodzicami) oraz ustalenia wspólnie z rodzicami dalszych kroków terapeutycznych. Brakuje również logopedów specjalizujących się w zaburzeniach płynności mowy w Polsce, szczególnie w mniejszych miejscowościach, co jest powodem trudności w uzyskaniu pomocy specjalistycznej.

Zwiększenie szans na ustąpienie jąkania w okresie dzieciństwa

Rodzice dzieci jąkających się bardzo często zgłaszają, że zostali zbyt późno skierowani do specjalisty specjalizującego się w zaburzeniach płynności mowy (balbutologopedy) czy też byli uspokajani, że 
u ok. 70–80% dzieci jąkanie ustępuje w okresie dzieciństwa, więc u ich dziecka również ustąpi. Wyniki uzyskane w badaniach naukowych potwierdzają, że wczesna diagnoza logopedyczna (m.in. ocena ryzyka utrzymania się jąkania) i interwencja w formie profilaktyki, poradnictwa dla rodziców lub bezpośredniej pracy z dzieckiem są najlepszą praktyką w terapii dzieci jąkających się (Yairi, Ambrose 2013; Onslow, Lowe 2019) i daje duże szanse na ustąpi...