Podział ról między rodzicem i specjalistą w terapii dziecka z mutyzmem wybiórczym

Rodzice szukający pomocy dla swojego dziecka, którego zachowanie i rozwój budzą niepokój, przeżywają szereg trudnych emocji. Mogą czuć się zagubieni, ponieważ nie wiedzą, na co dokładnie cierpi dziecko i jak mu pomóc, odczuwać frustrację, bo zaburzenie ogranicza ich i dziecka możliwości, poczucie winy, gdyż błędnie upatrują przyczyn zaburzenia tylko w swoim postępowaniu, czy też fizyczne i psychiczne przeciążenie, albowiem otoczenie opieką dziecka o szczególnych potrzebach jest wyzwaniem wymagającym zwiększonego wysiłku i zaangażowania.

Rodzicom dziecka z mutyzmem wybiórczym najczęściej towarzyszy przede wszystkim lęk o jakość życia dziecka, jego rozwój społeczny, edukację oraz umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach teraz i w przyszłości. Lęk ten mogą dodatkowo potęgować obawy dotyczące m.in. dostępności pomocy, jej form oraz skuteczności. W dużej mierze pojawia się on w reakcji na niewiedzę na temat tego, co dolega dziecku, w jaki sposób i w jakim zakresie można mu pomóc.

Różne podejścia w terapii mutyzmu wybiórczego

Obecnie w terapii mutyzmu wybiórczego najczęściej stosuje się co najmniej kilka podejść, które charakteryzuje różny stopień dyrektywności.

Mutyzm wybiórczy to nie tylko unikanie mówienia w sytuacjach społecznych. Dodatkowo dzieci zmagają się z szeregiem innych towarzyszących objawów, niekiedy równie dotkliwych. Skupianie się na problemie wybiórczości mowy jako głównym objawie może okazać się niewystarczające w leczeniu zaburzenia.

Do najbardziej dyrektywnych zalicza się metody zaczerpnięte z terapii behawioralnej (stosowana analiza zachowania, ABA – ang. applied behaviour analysis), uwzględniające: wygaszanie bodźca (stopniowa ekspozycja), modelowanie, pozytywne wzmocnienia każdej podjętej próby komunikacji i systematyczną desensytyzację oraz wykorzystujące system nagradzania zwany ekonomią/gospodarką żetonową − ang. token economy (Johnson, Wintgens 2016). Skuteczność powyższych technik jest dobrze udokumentowana naukowo, szczególnie w przypadku małych dzieci (Oerbeck, Stein, Pripp, Kristensen 2015).

Niestety, skupianie się głównie na problemie wybiórczości mowy jako głównym objawie mutyzmu wybiórczego może okazać się niewystarczające w leczeniu całego zaburzenia. Mutyzm wybiórczy to nie tylko unikanie mówienia w sytuacjach społecznych. Dodatkowo dzieci zmagają się z szeregiem innych towarzyszących objawów, niekiedy równie dotkliwych, takimi jak trudności w zaspo...