Ocena pozycji spoczynkowej języka jako podstawowe badanie w diagnozie miofunkcjonalnej noworodków i niemowląt

Chcesz wiedzieć więcej na temat komunikacji z dzieckiem? Sprawdź artykuł: Rodzaje błędów językowych

Czynności prymarne są pierwotne w stosunku do rozwoju mowy. „Układ oddechowy i jama ustna zostały w toku ewolucji w sposób wtórny wykorzystane dla potrzeb artykulacyjnych, a tak zwane narządy mowy są w aspekcie ich pierwotnej funkcji narządami oddychania i przyjmowania pokarmów”¹. Badanie pozycji spoczynkowej aparatu oralnego powinno stanowić podstawę logopedycznej diagnozy miofukcjonalnej. 
Pozycję spoczynkową języka obserwowałam u 19 noworodków w 1. tygodniu życia oraz 146 niemowląt w wieku od 1. do 12. miesiąca życia. W grupie noworodków znalazły się dzieci urodzone o czasie, wcześniaki, niemowlę z rozszczepem podniebienia i wargi, jeden noworodek z rozszczepem wyrostka zębodołowego i z wadą letalną. Zdecydowaną większość grupy badawczej stanowiły dzieci z krótkim wędzidełkiem języka. 

Pozycja spoczynkowa języka u noworodków i niemowląt –przegląd literatury

W polskiej literaturze przedmiotu nie ma jednoznacznego stanowiska na temat pozycji spoczynkowej języka. U Elżbiety Stecko czytamy, że „ułożenie narządów pokarmowo-artykulacyjnych w spoczynku jest takie, jak podczas karmienia. W przypadku karmienia naturalnego język jest układany w pozycji dopodniebiennej. W przypadku karmienia przez smoczek sprawny język bywa układany w pozycji dopodniebiennej (prawidłowej), ale wystarczy lekkie odciągnięcie żuchwy ku dołowi², aby natychmiast przyjął pozycję jak przy karmieniu – niską, płaską, co u dzieci karmionych piersią wymaga znacznie bardziej zdecydowanej ingerencji”. Elżbieta Stecko określa prawidłową pozycję spoczynkową języka jako „pozycję dopodniebienną”, wspominając o diagnostycznej próbie „lekkiego odciągnięcia żuchwy ku dołowi”.
U Miry Rządzkiej czytamy o ocenie pozycji spoczynkowej układu oralnego, która obejmuje obserwację ułożenia warg, szczęk względem siebie i pozycji języka³. Oceny pozycji języka autorka proponuje dokonywać w czasie snu, spokojnej aktywności i przy diagnozie odruchu żuchwowego⁴. „Normą jest wdech i wydech powietrza drożnymi kanałami nosowymi. Wargi pozostają lekko zwarte, między dziąsłami można zaobserwować nieznaczną szparę fizjologiczną, język powinien być za dziąsłami, korona języka lekko spionizowana”. Przy delikatnym, powolnym odciąganiu żuchwy „język powinien odkleić się od górnego wałka dziąsłowego bądź przesunąć się z pozycji międzydziąsłowej do dziąsłowej – i następnie odkleić się”⁵.
W Protokole Oceny Umiejętności Ssania Piersi Magdaleny Nehring-Gugulskiej czytamy, że prawidłowa pozycja spoczynkowa języka u niemowląt to „ułożenie wysokie fizjologiczne”. 
Danuta Pluta-Wojciechowska pisze, że podczas spoczynku „koniuszek języka u małego niemowlęcia pozostaje jak gdyby przyklejony do wargi dolnej i podąża za nim po jej odwiedzeniu”⁶. W innym miejscu autorka zwraca jednak uwagę, że u niektó...