Wybrane narzędzia diagnozy sfery komunikacji dzieci z równoczesną słuchowo-wzrokową niepełnosprawnością

Z praktyki logopedy

Termin „diagnoza” (gr. diagnosis – rozpoznanie) w odniesieniu do pola działań w szerokim ujęciu (za: Ziemski 1973) oznacza rozpoznanie badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku oraz przyczynowe i celowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej i przewidywanego dalszego rozwoju. Diagnoza ma za zadanie określenie aktualnego stanu diagnozowanej osoby oraz wskazanie na potencjalne możliwości zmiany istniejącego stanu w okolicznościach, kiedy nie spełnia ona przyjętych standardów normy.

Zdaniem Ireny Obuchowskiej (2003), diagnoza nie tylko wyznacza terapię, ale też powinna być włączona w jej przebieg. Tak pojmowana diagnoza, niezależnie od zakresu, jaki obejmuje, zmierzać będzie do poznania czynników istotnych dla rozwoju człowieka. Badaczka podkreśla także, że „refleksja zawsze powinna poprzedzać działanie, bowiem diagnoza dla rozwoju jest zawsze diagnozą podmiotową” (Obuchowska 2003, s. 20). Obecnie szczególną uwagę w procesie diagnostycznym dziecka zwraca się na jego wewnętrzne zasoby  i mocne strony, by na ich podstawie budować proponowane postępowanie rehabilitacyjno-terapeutyczne i edukacyjne. Identyfikacja mocnych stron w diagnozowanym dziecku jest niezwykle istotna. Są one, jak zauważa Joanna Głodkowska (1999), czynnikami stymulującymi rozwój dziecka, a jego różnorodne deficyty i zaburzenia pełnią funkcję hamującą. Stąd diagnoza pozytywna jest ważniejsza od diagnozy negatywnej. Oznacza to, że terapia powinna opierać się na tym, co sprawne, co jest siłą rozwojową. 

POLECAMY

Istotne miejsce w procesie diagnostycznym dzieci z równoczesną słuchowo-wzrokową niepełnosprawnością zajmuje diagnoza rozwojowa i funkcjonalna. Diagnoza rozwojowa (diagnoza fazy, rozwoju) koncentruje się na poszukiwaniu obszarów obniżonej sprawności, zmierza do ustalenia odstępstw od obrazu typowego dla danego stadium rozwojowego lub identyfikowania fazy, w której diagnozowane dziecko obecnie się znajduje (Paluchowski 2007; Obuchowska 2003). W diagnozie funkcjonalnej z kolei „poszukujemy sensu wyodrębnionych elementów ze względu na całość, z jakiej pochodzą, i funkcje, jakie w niej pełnią, oraz ich zmian pod wpływem działania całości” (Paluchowski 2007, s. 20).

Niekiedy używa się równolegle pojęć „diagnoza funkcjonalna” oraz „diagnoza funkcji”. W drugim przypadku chodzi bardziej o określenie adekwatności zachowania badanego dziecka w stosunku do wymagań otoczenia, a także funkcjonowanie procesów psychicznych odpowiedzialnych za regulację zachowania. „Postępowanie diagnostyczne, jak również sposób przedstawiania jego końcowego efektu w postaci diagnozy – zauważa Irena Obuchowska – nie...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Forum Logopedy"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Dołącz do 5000 + czytelników, którzy nieustannie pogłębiają swoją wiedzę z zakresu pracy z podopiecznym z zaburzeniami mowy.

Otrzymuj co 2 miesiące sprawdzone narzędzia do pracy dla logopedów i neurologopedów. Rozszerzaj swój warsztat pracy z podopiecznym z różnorodnymi zaburzeniami mowy.

700 artykułów online
11 lat doświadczenia
Dostęp online i offline
70 numerów archiwalnych
5 filmów szkoleniowych
50 autorów – specjalistów
Forum Logopedy • Prenumerata już od 399 zł/rok

Przypisy

    Prof. zw. dr hab. nauk humanistycznych, członek Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Na stałe związana z Katedrą Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (Wydział Nauk Społecznych). Profesor tytularny nauk humanistycznych, pedagog specjalny: tyflopedagog, surdopedagog, logopeda; teoretyk i praktyk. Jej zainteresowania naukowe dotyczą zagadnień wspomagania rozwoju, edukacji i rehabilitacji dzieci, młodzieży oraz osob dorosłych z niepełnosprawnością sprzężoną (szczegolnie głuchoniewidomych), niepełnosprawnością słuchową, wzrokową oraz zaburzeniami mowy, także komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Jest autorką ponad 300 artykułow naukowych i popularnonaukowych oraz 11 książek autorskich i 4 pod redakcją naukową, m.in. takich jak: Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych (red.), Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2008, Osoba z zespołem wad wrodzonych i jej rozwój – problemy psychopedagogiczne. Studium wybranych zespołów i przypadków, Wydawnictwo Akapit, Toruń 2011, Niepełnosprawność sprzężona – wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogicznej, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2015.
    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI