Różne Spojrzenia – wspólny cel

Neuroplastyczność 

Zarówno w diagnostyce, jak i terapii warto wykorzystywać wiedzę dotyczącą procesów zachodzących w układzie nerwowym. Neuroplastyczność (plastyczność mózgu) rozumiana jest jako zdolność tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń mających na celu zreorganizowanie się, adaptację, zmienność, samonaprawę, uczenie się i pamięć. Jest to powszechna cecha neuronów, występująca na wszystkich piętrach układu nerwowego.  Na szczególną uwagę zasługuje plastyczność rozwojowa, gdyż – jak pisze prof. Małgorzata Kossut – „Młodociany mózg posiada ogromną zdolność do plastycznej reorganizacji połączeń. Wtedy uczy się najszybciej, przyswaja największą ilość informacji i opanowuje rozległy repertuar sterowania ruchami. W tym okresie nawet duże uszkodzenie mózgu może ulec kompensacji. Zarówno wyspecjalizowane obszary kory mózgowej, jak i ośrodki podkorowe mogą zmienić swoją normalną specyfikę”. U małego dziecka (w pierwszych trzech latach życia), odpowiednio stymulowanego, możemy dokonać niezwykłej przebudowy ośrodkowego układu nerwowego, u dzieci starszych oraz dorosłych efekty nie są już takie spektakularne.

Mielinizacja

Mielinizacja natomiast to pokrywanie się gołych aksonów tłuszczową osłonką pełniącą funkcję izolującą i regenerującą, która powoduje szybsze przesyłanie impulsów nerwowych, co pozwala na bardziej efektywne tworzenie się nowych połączeń synaptycznych; mielina nawija się wtedy, gdy dziecko jest odpowiednio odżywiane (dostarczane są wielonienasycone kwasy tłuszczowe) i jest działanie (powodujące przepływ impulsu elektrycznego); jak mówił prof. Jerzy Vetulani: „Neuron zależy od tego, czy znajdzie sobie jakąś pracę, w mózgu nie ma miejsca dla bezrobotnych”¹. I jak pisze prof. Jagoda Cieszyńska-Rożek, „Mielinizacja jest […] stopniowym zwiększaniem grubości włókien łączących neurony, dzięki powstaniu otoczki osłaniającej. Aktywność neuronu wpływa na grubość mieliny. Im grubsza osłonka, tym szybsza transmisja informacji, czyli szybszy czas przewodzenia potencjału […]. Tylko zmiana prędkości przewodzenia pozwala osiągać coraz wyższy poziom wszystkich funkcji poznawczych”. Co oznacza, że im mamy grubszą mielinę, tym szybciej biegnie po niej impuls elektryczny, powodując tworzenie się kolejnych synaps i tym lepsze jest nasze funkcjonowanie poznawcze.

Migracja komórkowa

Migracja komórkowa, czyli przemieszczanie się komórek nerwowych z miejsca ich urodzenia do miejsca docelowego w mózgu; proces ten rozpoczyna się już w życiu płodowym i trwa jeszcze po urodzeniu – naukowcy nie są zgodni, jak długo – czy kilka miesięcy, czy aż do 3. r.ż. To zjawisko jest szczególnie istotne w kontekście wczesnej interwencji terapeutycznej.

Zaburzenia neurorozwojowe

Dysfunkcje opisanych mechanizmów stanowią podstawę zaburzeń neurorozwojowych. Jest to szerokie pojęcie, obejmujące różne nieprawidłowości w rozwoju ruchowym, intelektualnym oraz emocjonalno-społecznym dziecka. 
W większości zaburzeń neurorozwojowych występują deficyty mowy i komunikacji o różnym nasileniu...