Rehabilitacja a plastyczność po uszkodzeniu mózgu

Neurorehabilitacja z kolei obejmuje powyżej wymienione działania w odniesieniu do pacjentów z chorobami neurologicznymi. Do tej grupy należą między innymi chorzy po udarach niedokrwiennych lub krwotocznych mózgu, urazach czaszkowo-mózgowych, urazach rdzenia kręgowego, z chorobami postępującymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, choroby nerwowo-mózgowe, mózgowe porażenie dziecięce.

Sens prowadzenia działań mających na celu odzyskanie utraconej funkcji i przywrócenie sprawności możliwy jest dzięki reaktywności i plastyczności ośrodkowego układu nerwowego. Reaktywność to zdolność do reagowania na pobudzanie receptorów. Plastyczność jest zdolnością do zmian reaktywności i mikrostruktur neuronów. Opisywana jest w odniesieniu do trzech zjawisk. Pierwsze z nich to uczenie się i pamięć, czyli plastyczność pamięciowa. Drugie to plastyczność rozwojowa, czyli zdolność mózgu do rozwoju pod wpływem stymulacji sensorycznej. Natomiast zdolność mózgu do reagowania procesami naprawczymi na uszkodzenie to plastyczność kompensacyjna. W rehabilitacji neurologicznej wykorzystuje się przede wszystkim tę zdolność ośrodkowego układu nerwowego. W uszkodzonym mózgu procesy plastyczności zachodzą w nieco odmiennych niż fizjologiczne warunkach. Pod wpływem uszkodzenia dochodzi do zachwiania metabolizmu, toczą się procesy nekrozy, czyli martwicy tkanek, apoptozy (naturalnie zaprogramowanej śmierci komórek), zapalne, występuje obrzęk. Zjawiska te stymulują wytwarzanie przez uszkodzoną tkankę mózgową substancji takich jak białko Nogo, siarczany proteoglikanów, chondroityny, które z kolei hamują wzrost neurytów. Mimo tego w uszkodzonym ośrodkowym układzie nerwowym dochodzi do zjawisk, które mają na celu przeorganizowanie, inaczej mówiąc, przemapowanie mózgu. Nowe połączenia synaptyczne powstają zarówno w miejscu przyległym do uszkodzenia, jak i w przeciwnej półkuli mózgu w obszarach wcześniej mniej aktywnych. Pojęcie plastyczności mózgu zostało wprowadzone w 1948 roku przez Jerzego Konorskiego. Spontaniczną neuroplastyczność pobudzają działan...