Programowanie ćwiczeń przygotowawczych w terapii zaburzeń artykulacji

Etap wstępny w terapii zaburzeń artykulacji nazywany jest też przygotowawczym. Obejmuje on wszelkie działania poprzedzające wywoływanie głoski (Jastrzębowska, Pelc-Pękala 2003; Walencik-Topiłko 2005). Głównym celem ćwiczeń proponowanych na tym etapie jest:

• wyeliminowanie przyczyn powodujących dane zaburzenie,
• usprawnienie funkcji, które są zaburzone (są to działania korekcyjne, np. poprawa sprawności warg w przypadku wargowo-zębowej wymowy głosek dwuwargowych),
• takie przygotowanie innych funkcji, by umożliwić skompensowanie (zastąpienie) funkcji działającej nieprawidłowo (działania kompensacyjne, np. usprawnienie percepcji wzrokowej i dotykowej w przypadku niedosłuchu).

Do ważnych funkcji okresu obejmującego etap przygotowawczy należy również nawiązanie kontaktu z pacjentem, wypracowanie określonego schematu postępowania podczas zajęć terapeutycznych (oraz w domu, jeśli terapia zakłada pracę w domu), a także ustalenie zasad zachowania na zajęciach terapeutycznych.
Nazwa ćwiczeń, „wstępne” a nawet „przygotowawcze”, sugeruje, że powinny się one pojawiać wyłącznie podczas kilku, kilkunastu początkowych spotkań terapeutycznych. Takie pojmowanie tego terminu jest zbytnim uproszczeniem. Podobnie jak teza, że ćwiczenia te wykonuje się wyłącznie jako rozgrzewkowe podczas pierwszych minut spotkania terapeutycznego.

Ćwiczenia wstępne w terapii zaburzeń artykulacji

Tradycyjnie za ćwiczenia wstępne uznaje się grupy ćwiczeń oddechowych, sprawności narządów mowy, fonacyjnych i słuchowych. Podchodząc bardziej szczegółowo, także: ćwiczeń kinestezji oralnej, funkcji psychicznych, motoryki całego ciała, percepcji wzrokowej, słuchowej, dotykowej i orientacji przestrzennej (Walencik-Topiłko 2005). Ale nie jest to zbiór zamknięty. Skoro ćwiczenia przygotowawcze mają za zadanie usunięcie przyczyn zaburzeń oraz jak najlepsze przygotowanie poszczególnych funkcji pacjenta, to każde postępowanie, które ułatwi prowadzenie terapii i uzyskiwanie pożądan...