Narzędzia diagnostyczne w neurologopedii dorosłych

Afazja

Dostęp do narzędzi diagnostycznych dysartrii i dysfagii jest nieco lepszy. Jednak istnieje pilna potrzeba opracowania bądź adaptacji testów językowych, by praktykujący logopedzi nie zdawali się jedynie na opracowane przez siebie (często znakomite) próby kliniczne, tłumaczone samodzielnie, lecz niestandaryzowane i niespolonizowane narzędzia zagraniczne oraz na własne doświadczenie. Chociaż w Standardach Logopedycznych (Grabias i wsp. 2012) autorzy zalecają podejście eksperymentalno-kliniczne, wydaje się ono – zwłaszcza początkującym neurologopedom – trudną i niepewną drogą. Pozwala to wprawdzie na orientację w deficytach pacjenta i zaplanowanie odpowiedniej terapii, jednak tak pozyskane dane nie mogą być porównywane ze sobą i nie stanowią wiarygodnego materiału w opracowaniach naukowych, a bez nich nasza dziedzina nie będzie się rozwijać.

Dodatkowym utrudnieniem jest niejednolita klasyfikacja i nomenklatura zaburzeń językowych, utrudniająca porozumiewanie się specjalistów kształconych w różnych ośrodkach. Wymienione w tabeli 1 pełne testy do oceny afazji nie są dostępne na rynku wydawniczym. Rozpowszechniane są jedynie pomiędzy specjalistami i studentami neurologopedii. Często budzi to wątpliwości co do ich poprawności, legalności użycia oraz uniemożliwia powołanie się na pozyskane dzięki nim wyniki badań w poważnych publikacjach naukowych. Niepewność budzi również wśród neurologopedów wykorzystywanie narzędzi, którymi posługują się neuropsycholodzy. Tymczasem nie ma formalnych ograniczeń, zwłaszcza w użyciu przesiewowych testów funkcji poznawczych (np. Mini Mental Scale Examination – MMSE, ACEE), które zostały opracowane właśnie w celu wstępnej oceny przez innych specjalistów, a po wykryciu dysfunkcji – skierowania pacjenta do neuropsychologa. Neurologopeda nie może na ich podstawie wystawić wiążącej opinii na temat funkcjonowania poznawczego i emocjonalnego pacjenta – to domena neuropsychologii. Jeśli jednak korzysta z badań (zwłaszcza testów przesiewowych), ma prawo interpretować ich wyniki w swojej dziedzinie, odnosząc się do zdiagnozowanych ograniczeń komunikacji językowej i stawiając hipotezy odnoszące się do p...