Możliwość zastosowania metody Tomatisa w terapii osób z dyslalią

 Audiogenne podłoże dyslalii

Opóźniony rozwój mowy i dyslalia mogą być wynikiem ograniczenia umiejętności rozróżniania głosek, co zazwyczaj ogranicza rozwój systemu fonologicznego. Podłożem tych trudności może być ograniczona zdolność rozróżniania i różnicowania wysokości dźwięków (częstotliwości), głośności (natężenia) oraz czasu trwania. Najważniejsza jest zdolność różnicowania wysokości dźwięków, ponieważ cechy dystynktywne głosek zakodowane są w tzw. cechach formantowych, czyli skupieniach energii akustycznej w wybranych pasmach częstotliwości.

Tomatis uważał, iż zdolność rozróżniania wysokości dźwięków rozwija się stopniowo i trwa przez kilka lat. Zahamowanie tego procesu, np. przez okresowe choroby ucha lub negatywne przeżycia emocjonalne, może mieć wpływ na nabywanie umiejętności w zakresie percepcji dźwięków mowy. 

Badania naukowe potwierdzają znaczące trudności w różnicowaniu wysokości dźwięków u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy (Włodarczyk 2013) i dzieci z dyslalią (Szkiełkowska i in. 2009, Kurkowski 2013).

Z badań własnych autora (2013) wynika, iż w grupie badanych 200 dzieci z dyslalią zaburzenia dyskryminacji wystąpiły przede wszystkim w przedziale 125–750 Hz – u 77% w percepcji prawousznej i 67% w percepcji lewousznej. W przedziale 1000–4000 Hz trudności w różnicowaniu wysokości dźwięków odnotowano u 22% dzieci w percepcji prawousznej i 29% w percepcji lewousznej. Prawidłowa dyskryminacja wysokości wystąpiła zatem wyłącznie u 4% dzieci w percepcji lewousznej i 1% w percepcji prawousznej. Trudność w różnicowaniu wysokości była globalnie wyższa w percepcji prawousznej. 

Wyniki Testu Różnicowania Wysokości Dźwięków u dzieci z dyslalią

Można zatem stwierdzić, że występowanie nasilenia trudności w pasmach istotnych dla głosu i mowy charakteryzuje dzieci z zaburzeniami artykulacji. Takiego stopnia trudności rozróżniania wysokości dźwięków nie obserwujemy w innych grupach zaburzeń mowy (Kurkowski 2013). Fakt występowania problemów w różnicowaniu wysokości dźwięków już w pasmie niskich częstotliwości (do 750 Hz) może wskazywać na to, 
iż trudności te powstały we wczesnym okresie rozwoju dziecka, dlatego mogą ograniczać rozwój mowy, a w szczególności artykulacji.

Najważniejsza jest zdolność różnicowania wysokości dźwięków.

Rozwój artykulacji jest ściśle związany ze słuchem fonematycznym, fonemowym i prozodycznym. Dla doskonalenia umiejętności artykulacji wypowiedzi w płaszczyźnie segmentalnej znaczenie ma przede wszystkim słuch fonematyczny i fonetyczny, w zakresie percepcji wypowiedzi zarówno cudzych,...