Mówienie Bardziej Płynne jako metoda kształtowania płynności mowy

Jąkanie – złożone zaburzenie komunikacji językowej

Jąkanie stanowi wieloaspektowe zaburzenie komunikacji językowej, o złożonej etiologii oraz szerokim spektrum symptomów: językowych, fizjologicznych, psychologicznych i społecznych. Istotne jest zatem, aby logopeda postrzegał je i analizował przez pryzmat indywidualnych problemów oraz potrzeb osób jąkających się, związanych m.in. z ich wiekiem, źródłem i rodzajem jąkania, stopniem nasilenia objawów, a także własną percepcją jąkania oraz indywidualnymi i społecznymi reakcjami na nie (Bennet 2006; Byrne 1989; Chęciek 2007, 2012; Guitar, Peters, 2014; Rustin 1987; Szamburski 2016; Tarkowski 1999, 2007; Van Riper 1971, 1972, 1982; Woźniak, 2008).

Dla wielu osób dotkniętych problemem jąkania (zarówno w wieku młodszym, jak i starszym) stanowi ono istotną przeszkodę utrudniającą prawidłowe funkcjonowanie w wielu sferach życia oraz wpływający na ich relacje z najbliższymi: rodzeństwem, rodzicami, partnerami itd. Jąkanie ogranicza możliwość wykorzystania w pełni własnego potencjału oraz zakłóca interakcje społeczne, co znajduje odzwierciedlenie w trudnościach z codzienną komunikacją, z nawiązywaniem i utrzymywaniem satysfakcjonujących kontaktów interpersonalnych oraz – często – niezrozumieniem ze strony otoczenia. Wszystko to może się przekładać niekorzystnie na jakość funkcjonowania w środowisku rówieśniczym, szkolnym czy zawodowym (Kamińska 2017; Tarkowski 2008; Węsierska i in. 2015).

Pośrednie, bezpośrednie i zintegrowane metody terapii jąkania

W literaturze poświęconej zaburzeniom płynności mówienia pod postacią jąkania sklasyfikowano różnorodne formy i metody terapii tego zaburzenia mowy. Podstawowy podział dotyczy metod: pośrednich (oddziaływujących na procesy leżące u podstaw mówienia bez korekcji jej niepłynności, mające na celu wypracowanie podstaw do swobodnego mówienia bez lęku), bezpośrednich (oddziaływujących bezpośrednio na niepłynność mówienia za pomocą zastosowanych technik, ćwiczeń itp.) oraz zintegrowanych – łączących dwa powyższe podejścia: bezpośredniego i pośredniego oddziaływania na niepłynność mówienia (Chęciek 2007; Kelman, Nicholas 2013; Schneider 2017; Tarkowski 1999, 2007).

Mówienie Bardziej Płynne czy Jąkanie Bardziej Płynne?

Wskazane metody terapii wiążą się z dwoma podejściami terapeutycznymi, zaliczanymi do metod terapeutycznych bezpośrednich: Mówieniem Bardziej Płynnym (MBP) i Jąkaniem Bardziej Płynnym (JBP).

Jak pokazują wyniki badań przeglądowych, przeprowadzonych w latach 1992–1993 przez grupę terapeutów mowy w Leicester w Wielkiej Brytanii w ramach The Pendleton Fluency Project, popularniejsze wśród logopedów jest podejście terapeutyczne Mówienie Bardziej Płynne (MBP) (Wiles 1994). Natomiast współtwórca podejścia MBP, H. Gregory (1979, 2001), sugeruje zastosowanie w terapii osób jąkających się najpierw podejścia JBP, a po pewnym czasie dołączenie do tej modyfikacji jąkania odpowiednich ćwiczeń kształtujących płynne mówienie, taki...