Metody komunikacji dla dziecka ze sprzężoną niepełnosprawnością sensoryczną - wywiad z prof. Marzenną Zaorską, członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk

Pani Profesor, jest Pani pedagogiem specjalnym: tyflopedagogiem, surdopedagogiem i logopedą. Pani zainteresowania badawcze koncentrują się wokół dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną. Co to za grupa?

Wśród małych dzieci niepełnosprawnych znajduje się stosunkowo liczna grupa takich, u których stwierdza się obecność niepełnosprawności sprzężonych, a więc u których mamy do czynienia z więcej niż jednym uszkodzeniem anatomicznych struktur organizmu. W przełożeniu na konkretne typy niepełnosprawności są to dzieci doświadczające konsekwencji równoczesnego uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku, niepełnosprawności ruchowej połączonej z uszkodzeniem zmysłu wzroku lub słuchu albo obu naraz, niepełnosprawności intelektualnej wraz z niepełnosprawnością czy niepełnosprawnościami zmysłowymi i niepełnosprawnością ruchową. Dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi od urodzenia doświadczają poważnych wielozakresowych ograniczeń rozwojowo-funkcjonalnych. Zasadniczo lokują się one w sferze: dostępu do wiedzy, informacji, nauki i uczenia się, porozumiewania się z otoczeniem, wykonywania czynności życia codziennego (w tym czynności samoobsługowych, np. higienicznych), orientacji i przemieszczania w przestrzeni, zabawy jako dominującej aktywności dzieci, możliwości kształcenia i wychowania, dostępu do dorobku i życia kulturowego oraz społecznego.

Czy w swoich zainteresowaniach badawczych koncentruje się Pani na jakiejś określonej grupie sprzężeń?

Szczególną i specyficzną grupę wśród analizowanych kategorii dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi stanowią dzieci ze sprzęgającymi się niepełnosprawnościami sensorycznymi, a konkretnie z równoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku. Sygnalizowana szczególność dotyczy wszystkich wskazanych sfer funkcjonowania dziecka i obejmuje specyfikę przebiegu jego rozwoju indywidualnego, w tym w aspekcie komunikacyjnym. Moje zainteresowania badawcze realizuję w pracy pedagoga specjalnego, tyflo- i surdopedagoga w ramach nauczania indywidualnego dzieci z równoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku. Przez wiele lat prowadziłam nauczanie indywidualne realizowane na terenie szkoły. Wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi z niepełnosprawnościami sprzężonymi pozwoliło mi dostrzec, że szczególnie ważne jest dostosowanie treści programowych do możliwości dziecka, do konsekwencji niepełnosprawności wynikających z jej rodzaju i do sytuacji społecznej danego dziecka – mam tu na myśli jego sytuację rodzinną i szkolną, w tym szczególnie relacje z rówieśnikami. Najważniejszym aspektem jest praca nad komunikacją.

Dzieci głuchoniewidome − jak wiele ich jest?

W...