Logorytmika – wsparcie w terapii dzieci z autyzmem. Wskazówki metodyczne i rozwiązania praktyczne

O autyzmie w zarysie

Objawy powodują znaczne upośledzenie funkcjonowania w sferze społecznej, zawodowej i innych, a występowanie tych zakłóceń nie może być wyjaśnione przez rozpoznanie niepełnosprawności intelektualnej lub całościowe opóźnienia rozwoju. Zarówno w komunikacji, jak i w zachowaniu można wyróżnić wiele stopni intensywności zaburzenia, co stanowi trudność w podejmowaniu strategii postępowania leczniczo-terapeutycznego, tak aby było ono za każdym razem optymalne dla danego dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Możemy spotkać:

• dzieci wymagające bardzo znacznego wsparcia, które posługują się jedynie kilkoma słowami, rzadko nawiązują kontakt z otoczeniem i reagują jedynie na bezpośrednie komunikaty. Wykazują istotną sztywność zachowań oraz wyraźną trudność w radzeniu sobie ze zmianami;
• dzieci wymagające znacznego wsparcia, które porozumiewają się za pomocą prostych zdań, a kontakty z otoczeniem ograniczają do wąskiego obszaru zainteresowań. Mogą posługiwać się dość specyficznie komunikacją niewerbalną;
• dzieci wymagające wsparcia, które wypowiadają się pełnymi zdaniami, angażują się w komunikację w określony sposób, niezdolne są bowiem do wszystkich form komunikatywności wzorcowej. Próby nawiązywania kontaktu realizują specyficznie (Kryteria diagnostyczne DSM-5… 2013).
   

W planowaniu działań z dziećmi z ASD należy również pamiętać, że mogą współwystępować u nich inne zaburzenia i choroby. Większość dzieci z autyzmem ma zaburzenia przetwarzania sensorycznego – najczęściej występuje jakaś deregulacja sensoryczna. Albo niedostatecznie reagują na bodźce, albo przetwarzają odbierane bodźce jako wzmożone. Na podstawie badań szacuje się, że blisko 90% dzieci ze spektrum ma nietypowe doświadczenia sensoryczne (Grandin, Moore 2022). Niektóre dzieci mogą doświadczać fragmentarycznej percepcji, czyli nie są w stanie przyjmować wielu informacji jednocześnie, a inne mogą mieć agnozję sensoryczną, czyli nie mogą rozpoznać odbieranych danych sensorycznych. Wszystkie te zaburzenia uniemożliwiają dzieciom jednoznaczne przekazanie informacji o objawach chorobowych lub dyskomforcie – i to z dwóch powodów: trudności komunikacyjnych oraz trudności z odbiorem objawu. 
Jeśli np. pojawia się ból w przebiegu jakiejś choroby, to dziecko nie będzie w stanie o tym przekazać informacji. Jakie choroby i zaburzenia wymienia się jako często występujące u dzieci w spektrum autyzmu? Zapalenie dziąseł, próchnicę zębów, padaczkę, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia snu. Oprócz tego u opisywanych dzieci bardzo często występują zaburzenia koncentracji uwagi, w tym ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Mogą wystąpić również zaburzenia na...