Kształtowanie rozumienia języka u dziecka z zespołem Downa

Podejście uwzględniające prymat języka w procesie poznawania świata implikuje konieczność użycia opisu językowego w trakcie działań terapeutycznych. Każdemu działaniu, aktywności dziecka oraz terapeuty towarzyszy słowo, niosące znaczenia, nadające sens sytuacji komunikacyjnej.

Mówienie i rozumienie są procesami wzajemnie się przenikającymi – nie jest zatem możliwe, by dziecko, które nie mówi, w pełni rozumiało znaczenie kierowanych do niego wypowiedzi językowych. Rozumienie języka u dziecka niemówiącego przebiega według strategii prawopółkulowych – rozpoznawania słów kluczowych, mimiki, gestów, emocji. Maluch rozumie wówczas komunikat, łącząc jego znaczenie z kontekstem sytuacji, na co wpływa również jej powtarzalność – jeżeli mama prosi synka o założenie kurteczki, stojąc w przedpokoju i wskazując wieszak, ten szybko uczy się wiązać określoną postawę, mimikę, melodię słów, gest z odpowiednim działaniem. Dziecko wielokrotnie realizując polecenie, identyfikuje i różnicuje je od innych, wypowiadanych w odmiennych okolicznościach, charakteryzujących się odmienną ekspresją. Automatyzacja reakcji na daną sytuację ze względu na frekwencję jej występowania nie oznacza jednak pełnego rozumienia – dziecko w innej sytuacji może nie rozumieć rzeczownika „kurtka”, a polecenie „Kubusiu załóż kurteczkę”, wypowiedziane przez zabieganą mamę tym razem w kuchni, może być dla malucha niezrozumiałe. Podobnie jak stereotypowa zabawa autkiem nie oznacza rozumienia, do czego służy auto ani nie jest dowodem na stworzenie w umyśle takowego pojęcia. Dziecko może znać dany przedmiot, reagować na polecenie przez wykonanie odpowiedniej czynności, jednak nie oznacza to, iż wytworzyło pojęcie oraz rozumie związek pomiędzy działaniem, osobami i przedmiotami.

Ćwiczenia stymulujące lewą półkulę mózgu są istotnym elementem terapii, gdyż specjalizuje się ona w przetwarzaniu bodźców temporalnych, a zatem także mowy.

Przewagę dekodowania prawopółkulowego obserwuję u wszystkich małych dzieci z zespołem Downa. Jest ona widoczna także u starszych dzieci z Trisomią 21, przejawiających problemy z przetwarzaniem lewopółkulowym.

Oczywiście, u małe...