Czynniki wpływające na rozwój mowy w kontekście wcześniactwa

Kompetencje logopedy z każdym rokiem rozszerzają się, gdyż rehabilitacja jest prowadzona u coraz bardziej zróżnicowanej grupy pacjentów. Wczesna interwencja logopedyczna obejmuje dzieci już od pierwszych chwil ich życia. W świetle badań i praktyki zwraca się dużą uwagę nie tylko na aspekt mowy, ale również na jej podłoże anatomiczne, fizjologiczne i środowiskowe. Wynika to bowiem z faktu, że prymarnymi zdolnościami noworodka są oddychanie, ssanie i połykanie (pobór pokarmu). Funkcje te są pierwotnymi w procesie nabywania nawyków ruchowych – istotnych dla późniejszego rozwoju mowy. Szczególną grupą pacjentów, którzy standardowo powinni być objęci opieką logopedyczną z zakresu wczesnej interwencji już na oddziale neonatologii lub patologii noworodka (chociażby z uwagi na wpływ tego etapu życia na przyszły rozwój mowy), są dzieci urodzone przedwcześnie (Czajkowska 2016, s. 153–154). Noworodki te nie stanowią wcale małej grupy pacjentów, gdyż w Polsce co roku rodzi się coraz więcej wcześniaków, a ich liczba stanowi ok. 8% wszystkich porodów.

Ratujemy coraz mniejsze i młodsze dzieci, które jeszcze kilka lat temu nie miałyby żadnych szans na przeżycie. W zależności od ukończonego tygodnia i stanu klinicznego wcześniaki spędzają na oddziale szpitalnym od kilku do kilkudziesięciu tygodni. Według nomenklatury Światowej Organizacji Zdrowia noworodkiem urodzonym przedwcześnie (wcześniakiem) jest każde dziecko urodzone między 22. a 37. tygodniem ciąży[1]. Masa urodzeniowa ciała nie jest brana pod uwagę jako kryterium wcześniactwa, choć sama informacja dotycząca tego pomiaru jest niezwykle istotna w ratowaniu życia i leczeniu. Terminem „skrajny wcześniak” określa się noworodki, które urodziły się przed końcem 32. tygodnia ciąży. Im wcześniej dziecko przyjdzie na świat, tym bardziej niedojrzałe posiada struktury i funkcje (Gadzinowski, Kęsiak 2008, s. 1).

Dzieci urodzone przed czasem muszą mierzyć się z szeregiem problemów wynikających z niedojrzałości narządów i funkcji. Ze względu na okres ujawni...