Ankyloglosja i jej konsekwencje w świetle badań oraz w praktyce logopedycznej

Ankyloglosja w literaturze przedmiotu

Ankyloglosja jest problemem najczęściej opisywanym w piśmiennictwie medycznym i rzadziej logopedycznym. Wielu autorów podkreśla, że na problem ten zwrócono uwagę dopiero pod koniec ubiegłego wieku, wcześniej bowiem w literaturze przedmiotu odnajdowaliśmy nieliczne doniesienia mówiące o wpływie skróconego wędzidełka na trudności w karmieniu piersią czy powstawanie zaburzeń artykulacji, a stanowiska logopedów i lekarzy na ten temat były różne. Jednak pod koniec XX w. zdecydowanie dominował pogląd, że powinniśmy próbować poprzez ćwiczenia usprawniające język doprowadzić do „rozciągania wędzidełka” i prawidłowej artykulacji, a przecięcie wędzidełka było zalecane w wyjątkowych przypadkach (Styczek 1979; Stecko 1991; Mackiewicz 1992; Zalewski 1992; Skorek 2001). Można było też spotkać opinie i stanowiska, że „wędzidełko języka nie ma żadnego wpływu na wymowę” (Zaleski 1992). Obawiano się także, że przecięcie pozostawi zrosty i jeszcze bardziej ograniczy ruchomość języka.
Obecnie problem ten nie budzi wątpliwości w środowiskach logopedycznych. Każdy logopeda wie, że zawsze, gdy stwierdzamy wadę w budowie wędzidełka języka, jedynym skutecznym rozwiązaniem jest zabieg przecięcia wędzidełka, który da szansę na uzyskanie prawidłowej ruchomości języka, a następnie – pod wpływem terapii logopedycznej – przyczyni się do uzyskania prawidłowej artykulacji. Skuteczność tego postępowania udowodniła już przed laty w swoich badaniach Barbara Ostapiuk. Badaczka wskazała, że wędzidełko języka w przypadku wystąpienia wady należy przeciąć, skuteczność tego zabiegu zawsze będzie wpływała na poprawę ruchomości języka, a następnie, pod wpływem terapii logopedycznej, nastąpi poprawa artykulacji. Te prekursorskie badania Ostapiuk zostały przeprowadzone w latach 1995–2000, a ich wyniki zostały opublikowane już w 2000 r. w pracy doktorskiej autorki Warunki skuteczności logopedycznej terapii dyslalii ankyloglosyjnej (2000), a następnie licznych jej publikacjach (zob. Ostapiuk 2005, 2008, 2012, 2013ab, 2014, 2015ab, 2016).
W medycznych publikacjach naukowych są opisywane różne klasyfikacje i typy ankyloglosji oraz narzędzia do jej oceny (zob. Hazelbaker 1993, 2010; Kotlow 1999, 2013; Martinelli 2015, Watson Genna 2016). W piśmiennictwie medycznym w opisie ankyloglosji najczęściej wskazuje się na nieprawidłowe umiejscowienie przyczepu wędzidełka języka, opisuje się jego strukturę i długość. Problem ankyloglosji rozpatrywany jest głównie w odniesieniu do trudności w karmieniu noworodka i niemowlęcia oraz problemów z laktacją.
Autorzy w tym zakresie najczęściej wskazują na następujące trudności:

• problem z przystawieniem dziecka do piersi,
• zasypianie w czasie karmienia,
• zniekształcone, spłaszczone lub zmacerowane brodawki po karmieniu,
• dziecko żuje lub zagryza brodawkę podczas karmienia,
• zbyt małe lub nieprawidłowe opróżnianie piersi,
...