Zastosowanie metody Palin PCI w terapii jąkającego się czterolatka – studium przypadku

Opis dziecka i rodziny

Chłopiec miał 4 lata i 4 miesiące, kiedy rodzice zgłosili się do logopedy zaniepokojeni nawrotem jąkania, które pojawiło się w 2. r.ż. Objawy jąkania szybko narastały, do momentu, gdy przestał mówić i zaciskał oczy, aby przejść przez bloki (niemożność wypowiedzenia głoski, choć narządy mowy są do tego przygotowane). Po wprowadzeniu terapii polegającej na zwalnianiu tempa mowy poprawiało się ono i pogarszało cyklicznie, a rodzicom trudno było zrozumieć powód tych zmian. Chłopiec buntował się przeciwko mówieniu w zwolniony sposób, złościł się i protestował. Rodzice podjęli decyzję o rezygnacji z tej formy terapii. Zgłosili się do mnie, gdy u Kacpra zaczęto podejrzewać mutyzm – chłopiec przestał odzywać się do dzieci i opiekunów w przedszkolu. Chłopiec był jedynakiem, wychowywał się w rodzinie pełnej. Oboje rodzice bardzo angażowali się w wychowanie syna, choć Kacper spędzał czas głównie z mamą, która nie podjęła pracy po urlopie macierzyńskim. 

Przesiewowe badanie logopedyczne

W czasie pierwszego spotkania uzyskano od mamy wstępne informacje. U Kacpra zanotowano następujące czynniki ryzyka: jąkanie trwało dłużej niż 12 miesięcy, wzorzec jąkania utrzymywał się na stałym poziomie, występowały trudności artykulacyjne, dziecko było świadome jąkania, a rodzice martwili się jąkaniem. Zauważono także czynniki rokujące pozytywnie: jąkanie występowało w dzieciństwie u taty, ale ustąpiło całkowicie, Kacper nie martwił się swoim jąkaniem. Po badaniu przesiewowym i stwierdzeniu przewagi czynników rokujących negatywnie wraz z mamą podjęto decyzję o potrzebie przeprowadzenia pełnego badania logopedycznego. 

Diagnoza

Diagnoza obejmowała pełne badanie rozwoju mowy, uwzględniające obszar zarówno rozumienia, jak i nadawania mowy. Sprawdzono rozwój artykulacji, fleksji, słownictwa oraz mowy opowieściowej i dialogowej. Przeanalizowano niepłynności w mówieniu pod względem jakościowym i ilościowym. Przeprowadzono pogłębiony wywiad z rodzicami, którzy na siedmiostopniowej skali (Palin PCI – materiały do badań) oszacowali swoje zaniepokojenie jąkaniem (mama – na 6, tata – na 5). Oboje rodzice wypełnili internetową wersję Skali dla rodziców Palin PRS, badającą wpływ jąkania na dziecko, nasilenie jąkania i jego wpływ na rodziców oraz wiedzę rodziców i ich pewności siebie w radzeniu sobie z jąkaniem. W diagnozie wykorzystano również inne narzędzia – Test Sprawności Językowej (Z. Tarkowski), DJ – Diagnoza jąkania u dzieci w wieku przedszkolnym (K. Węsierska, B. Jeziorczak). Kacper bardzo chętnie nawiązał relację z osobą badającą, utrzymywał kontakt wzrokowy, a czas jego koncentracji był bardzo długi. Chętnie wykonywał zaproponowane formy aktywności, budował dłuższe wypowiedzi i nawiązywał dialog z diagnostą. Podczas badania w wypowiedziach chłopca zauważono głównie powtórzenia krótkich słów i sylab...