Testy przesiewowe – ważne ogniwo w diagnostyce dysfagii

Zaburzenia połykania niezależnie od przyczyny mogą prowadzić do poważnych, zagrażających życiu konsekwencji w postaci zachłystowych zapaleń płuc, niedożywienia i odwodnienia. Szczególnie gwałtowne i poważne zagrożenie dla chorych z dysfagią stanowią zapalenia płuc, które skutkują trwałym pogorszeniem sprawności i zdrowia oraz podwyższoną śmiertelnością. Wspólnym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu zachłystowych zapaleń płuc, niezależnie od choroby leżącej u podłoża zaburzeń połykania, jest aspiracja, czyli przedostawanie się pokarmu, śliny, płynów, wydzielin do dróg oddechowych poniżej szpary głośni.
Diagnostyka przesiewowa w grupach ryzyka z użyciem odpowiednich testów ma na celu wczesną identyfikację chorych aspirujących i uchronienie ich od zapalenia płuc. Takie postępowanie wydaje się skuteczne w populacji chorych z ostrym udarem (Hinchey i in. 2005) i stosuje się je także w innych populacjach pacjentów z grupy ryzyka.

Związek dysfagii z zapaleniami płuc

Zapalenie płuc obok niedożywienia i odwodnienia jest jednym z potencjalnie śmiertelnych powikłań dysfagii. Większość aktualnej wiedzy dotyczącej zależności pomiędzy dysfagią a zapaleniami płuc pochodzi z badań przeprowadzonych u chorych z udarem mózgu. Obecność dysfagii wiąże się z kilkakrotnie wyższym ryzykiem zapaleń płuc w ostrym okresie udaru, jest także niezależnym czynnikiem ryzyka zgonu i ciężkiej niepełnosprawności (Kidd i in. 1993; Kidd i in. 1995; Martino i in. 2005; Yuan i in. 2015).
W ostrym udarze płucne powikłania infekcyjne dotyczą 11–34% chorych (Brogan i in. 2014b; Mamushet i in. 2015; Perry and Love 2001; Shang i in. 2013; Sorensen i in. 2013; Teasell i in. 2002). Chorzy, u których w ostrej fazie udaru rozwinie się zapalanie płuc, ponadsześciokrotnie częściej umierają w oddziale udarowym, a jeżeli przeżyją, trzykrotnie częściej niż chorzy bez zapalenia płuc umierają w ciągu roku od zachorowania lub pozostają trwale zależni od opieki (Heuschmann i in. 2004; Maeshima i in. 2014; Martino i in. 2005; Pikus i in. 2003; Vernino i in. 2003). Zapalenia płuc są przyczyną ponad 30% zgonów w oddziałach udarowych. Stanowią tym samym wiodącą przyczynę wewnątrzszpitalnej śmiertelności u chorych w ostrym udarze (Niewada i in. 2006). Są one także głó...