Specyfika komunikacji osób z równoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku

Z praktyki logopedy

Dorosłe osoby głuchoniewidome od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa wymagają specjalnej pomocy w kontaktowaniu się z innymi. Jest to niezbędne dla zaspokojenia ich potrzeby uczestniczenia w życiu najbliższych i w załatwianiu spraw osobistych. Skutecznym narzędziem takiej pomocy są alternatywne i wspomagające metody komunikacji oraz umiejętności komunikowania się z takimi osobami

Wprowadzenie

Osoby głuchoniewidome w Polsce, tak jak w wielu innych państwach, nie stanowią odrębnej, samodzielnej grupy osób niepełnosprawnych. Stąd pojawia się niemały problem określenia liczby tych osób. Zasadniczo przyjmuje się wskaźnik dwóch osób głuchoniewidomych w stosunku do liczby ludzi pełnosprawnych (Majewski 2001). Oznacza to, że liczbę osób ze sprzęgającą się niepełnosprawnością słuchowo-wzrokową w Polsce można szacować na 6000 – 8000. Przyjmuje się jednocześnie, iż 10% z liczby szacowanej stanowią dzieci i młodzież (Zaorska 2002, 2009).

POLECAMY

Kim jest osoba głuchoniewidoma?

Modyfikując nieco oraz dostosowując do realiów współczesności polską funkcjonalną definicję osoby głuchoniewidomej, opracowaną przez Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, można uznać, że głuchoniewidomy to człowiek, który na skutek równoczesnego uszkodzenia słuchu i wzroku napotyka na bardzo duże trudności, odmienne od spowodowanych wyłącznie niepełnosprawnością słuchową czy wyłącznie niepełnosprawnością wzrokową, szczególnie w przemieszczaniu się i wymianie informacji, a zwłaszcza w komunikowaniu się. Człowiek taki, ze względu na sprzężony charakter niepełnosprawności, potrzebuje specjalnej pomocy w czynnościach dnia codziennego, kształceniu się i zatrudnieniu.

Grupa osób uznanych za głuchoniewidome, tj. osób z równoczesnym poważnym uszkodzeniem słuchu i wzroku (medyczne kryteria uszkodzeń minimalnych: słuch od 30 dB, wzrok od lekkiego stopnia słabowzroczności według Światowej Organizacji Zdrowia – WHO, tj. od 0,3 widzenia przy korekcie szkłami korekcyjnymi), jest wysoce niejednoznaczna w wymiarze zarówno specyfiki niepełnosprawności, prezentowanego przez osobę niepełnosprawną poziomu rozwoju (funkcjonowania), jak i jakości oraz metod porozumiewania się z otoczeniem (Zaorska 2002, 2009; Szczepankowski 1999; Książek 2003).

Wymiar specyfiki niepełnosprawności obejmuje m.in. takie parametry jak (Zaorska 2002, 2015 a, b, 2016):

  • stopień i okres uszkodzenia zmysłów,
  • etiologia i czas diagnozy niepełnosprawności,
  • indywidualne możliwości i zasoby,
  • dostępność do specjalistycznej rehabilitacji i edukacji oraz ich efektywność,
  • zaangażowanie i wpływ środowisk wychowawczych (szczególnie rodziny) na rozwój osoby z równoczesnym, poważnym uszkodzeniem słuchu i wzroku.

Sposoby porozumiewania się a typ niepełnosprawności

Osoby uznane za głuchoniewidome z uwag...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Forum Logopedy"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Dołącz do 5000 + czytelników, którzy nieustannie pogłębiają swoją wiedzę z zakresu pracy z podopiecznym z zaburzeniami mowy.

Otrzymuj co 2 miesiące sprawdzone narzędzia do pracy dla logopedów i neurologopedów. Rozszerzaj swój warsztat pracy z podopiecznym z różnorodnymi zaburzeniami mowy.

700 artykułów online
11 lat doświadczenia
Dostęp online i offline
70 numerów archiwalnych
5 filmów szkoleniowych
50 autorów – specjalistów
Forum Logopedy • Prenumerata już od 399 zł/rok

Przypisy

    Prof. zw. dr hab. nauk humanistycznych, członek Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Na stałe związana z Katedrą Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (Wydział Nauk Społecznych). Profesor tytularny nauk humanistycznych, pedagog specjalny: tyflopedagog, surdopedagog, logopeda; teoretyk i praktyk. Jej zainteresowania naukowe dotyczą zagadnień wspomagania rozwoju, edukacji i rehabilitacji dzieci, młodzieży oraz osob dorosłych z niepełnosprawnością sprzężoną (szczegolnie głuchoniewidomych), niepełnosprawnością słuchową, wzrokową oraz zaburzeniami mowy, także komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Jest autorką ponad 300 artykułow naukowych i popularnonaukowych oraz 11 książek autorskich i 4 pod redakcją naukową, m.in. takich jak: Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych (red.), Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2008, Osoba z zespołem wad wrodzonych i jej rozwój – problemy psychopedagogiczne. Studium wybranych zespołów i przypadków, Wydawnictwo Akapit, Toruń 2011, Niepełnosprawność sprzężona – wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogicznej, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2015.
    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI