Specyfika komunikacji osób z równoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku

Wprowadzenie

Osoby głuchoniewidome w Polsce, tak jak w wielu innych państwach, nie stanowią odrębnej, samodzielnej grupy osób niepełnosprawnych. Stąd pojawia się niemały problem określenia liczby tych osób. Zasadniczo przyjmuje się wskaźnik dwóch osób głuchoniewidomych w stosunku do liczby ludzi pełnosprawnych (Majewski 2001). Oznacza to, że liczbę osób ze sprzęgającą się niepełnosprawnością słuchowo-wzrokową w Polsce można szacować na 6000 – 8000. Przyjmuje się jednocześnie, iż 10% z liczby szacowanej stanowią dzieci i młodzież (Zaorska 2002, 2009).

Kim jest osoba głuchoniewidoma?

Modyfikując nieco oraz dostosowując do realiów współczesności polską funkcjonalną definicję osoby głuchoniewidomej, opracowaną przez Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, można uznać, że głuchoniewidomy to człowiek, który na skutek równoczesnego uszkodzenia słuchu i wzroku napotyka na bardzo duże trudności, odmienne od spowodowanych wyłącznie niepełnosprawnością słuchową czy wyłącznie niepełnosprawnością wzrokową, szczególnie w przemieszczaniu się i wymianie informacji, a zwłaszcza w komunikowaniu się. Człowiek taki, ze względu na sprzężony charakter niepełnosprawności, potrzebuje specjalnej pomocy w czynnościach dnia codziennego, kształceniu się i zatrudnieniu.

Grupa osób uznanych za głuchoniewidome, tj. osób z równoczesnym poważnym uszkodzeniem słuchu i wzroku (medyczne kryteria uszkodzeń minimalnych: słuch od 30 dB, wzrok od lekkiego stopnia słabowzroczności według Światowej Organizacji Zdrowia – WHO, tj. od 0,3 widzenia przy korekcie szkłami korekcyjnymi), jest wysoce niejednoznaczna w wymiarze zarówno specyfiki niepełnosprawności, prezentowanego przez osobę niepełnosprawną poziomu rozwoju (funkcjonowania), jak i jakości oraz metod porozumiewania się z otoczeniem (Zaorska 2002, 2009; Szczepankowski 1999; Książek 2003).

Wymiar specyfiki niepełnosprawności obejmuje m.in. takie parametry jak (Zaorska 2002, 2015 a, b, 2016):

• stopień i okres uszkodzenia zmysłów,
• etiologia i czas diagnozy niepełnosprawności,
• indywidualne możliwości i zasoby,
• dostępność do specjalistycznej rehabilitacji i edukacji oraz ich efektywność,
• zaangażowanie i wpływ środowisk wychowawczych (szczególnie rodziny) na rozwój osoby z równoczesnym, poważnym uszkodzeniem słuchu i wzroku.

Sposoby porozumiewania się a typ niepełnosprawności

Osoby uznane za głuchoniewidome z uwag...