Historia chłopca, którego domem jest DPS. Jak tworzenie oddziaływań wspomagających kompetencje komunikacyjne oparte na Modelu Aktywnym pozwoliło rozwinąć mowę oraz autonomię Adama?

Z praktyki logopedy

Adam jest wychowankiem Przedszkola Specjalnego Nr 3 w Zespole Placówek Specjalnych w Tczewie. Edukację przedszkolną rozpoczął w wieku pięciu lat z diagnozą niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym, opóźnieniem psychoruchowym, brakiem rozwoju mowy czynnej oraz utrzymującą się swoistą wokalizacją. Jest osobą niemówiącą, napotykającą bariery w porozumiewaniu się (zarówno w mowie, jak i w piśmie). Wymaga usług i narzędzi komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC), które umożliwią mu komunikowanie się z otoczeniem oraz aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Obecnie ma dziewięć lat. Ma zdiagnozowane ADHD. Zasobami Adama są duża potrzeba kontaktu z rówieśnikami i dorosłymi, szybkie tempo uczenia się oraz ciekawość poznawcza. Z chwilą rozpoczęcia edukacji przedszkolnej został objęty zajęciami z zakresu komunikacji. Uczestniczył w pilotażu projektu „Aktywni niepełnosprawni – narzędzia wsparcia samodzielności osób niepełnosprawnych”1, realizowanym przez Biuro Rzecznika do spraw Osób Niepełnosprawnych, w ramach którego zbudowano indywidualny system komunikacyjny oraz przeszkolono i udzielano wsparcia w zakresie budowania kompetencji komunikacyjnych opiekunom Adama z Domu Pomocy Społecznej w Rudnie, w którym mieszka. Pracownicy placówki od początku wprowadzania komunikacji alternatywnej i wspomagającej z entuzjazmem, ale i z obawami, doskonalili sposoby postępowania w roli komunikacyjnych partnerów. Stopniowo otwierali się na następujące kryteria tworzenia skutecznych oddziaływań z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej: byli otwarci na próby komunikacji pozawerbalnej, gotowi na uznanie niezależności Adama, wyrazili zgodę na nagrywanie zajęć, podczas których stosuje się oddziaływania wspomagające porozumiewanie się, uznawali, że komunikacja wspomagająca wymaga przestrzegania reguł i konsekwencji, wprowadzali strategie komunikacyjne w codzienne życie placówki, byli gotowi do inwestowania własnych zasobów w proces budowania systemu komunikacyjnego Adama, nagrywali oddziaływania wspomagające porozumiewanie się chłopca, zapewnili mu systematyczność i ciągłość tych oddziaływań2.
Powyższe zagadnienia oraz opisane doświadczenia budowania skutecznych form porozumiewania się chłopca wykazały potrzebę szukania odpowiedzi na poniższe pytania:

POLECAMY

  • Jak zachęcić Adama do korzystania z książki komunikacyjnej i dlaczego uczyć go nowego sposobu wyrażania potrzeb?
  • W jaki sposób dostosować formę komunikacji, by była szybka i skuteczna w przekazywaniu ważnych treści? (Chłopiec z uwagi na ADHD ma dużą trudność z czekaniem).
  • Jak zainteresować i pozyskać nowych partnerów komunikacyjnych – pracowników Domu Pomocy Społecznej w Rudnie – do wspólnego tworzenia oddziaływań wspomagających kompetencje komunikacyjne Adama?
  • W jaki sposób poradzić sobie z pojawiającymi się w trakcie komunikacji zachowaniami trudnymi?
  • Czy cele, które stawiamy, staną się platformą do dalszych postępów rozwojowych chłopca?
     

Najważniejszym celem etapowego oddziaływania wspomagającego kompetencje komunikacyjne Adama było rozwijanie aktywności własnej, czyli sprawczości, a także tworzenie możliwości, by zdobywał wiedzę o świecie w dostępny dla siebie sposób. Osoby, które uczą się języka opartego na alternatywnych formach komunikacji, potrzebują partnerów o określonych kompetencjach i umiejętnościach. Kompetencje partnerów stanowią warunek rozwijania ich języka (Grycman, Krasnostawska 2023a). Bycie partnerem komunikacyjnym, który modeluje użycie języka, daje osobom o złożonych potrzebach w komunikowan...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Forum Logopedy"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Dołącz do 5000 + czytelników, którzy nieustannie pogłębiają swoją wiedzę z zakresu pracy z podopiecznym z zaburzeniami mowy.

Otrzymuj co 2 miesiące sprawdzone narzędzia do pracy dla logopedów i neurologopedów. Rozszerzaj swój warsztat pracy z podopiecznym z różnorodnymi zaburzeniami mowy.

700 artykułów online
11 lat doświadczenia
Dostęp online i offline
70 numerów archiwalnych
5 filmów szkoleniowych
50 autorów – specjalistów
Forum Logopedy • Prenumerata już od 399 zł/rok

Przypisy

    Doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii, dyplomowany neurologopeda, specjalista AAC. Założycielka i kierownik Samodzielnego Publicznego Ośrodka Terapii i Rehabilitacji dla Dzieci w Kwidzynie. Stypendystka Prentke Romich Scholarship. Konsultantka wiodąca „Sieci instytucji pomagających dzieciom niepełnosprawnym – alternatywne i wspomagające metody porozumiewania” przy UNDP Umbrella Project. Przewodnicząca Komitetu Krajów Rozwijających ISAAC (International Society for Augmentative and Alternative Communication). Ekspert projektu „Aktywni niepełnosprawni – narzędzia wsparcia samodzielności osób niepełnosprawnych” oraz współautorka instrumentu „System wsparcia osób o złożonych potrzebach w komunikowaniu się wymagających wspomagających i alternatywnych metod komunikacji AAC”, zarządzanych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, PFRON, PSONI oraz Fundację im. Królowej Polski św. Jadwigi. Członek pierwszej Polskiej Rady ds. AAC i ETR. Jest autorką licznych książek i artykułów dotyczących problematyki komunikacji wspomagającej. Realizuje cykl szkoleń „Model wykorzystywania AAC w praktyce edukacyjnej szkół i rodzin dzieci ze złożonymi potrzebami komunikacji” oraz wykłada na terenie całej Polski. Obejmuje opieką merytoryczną kilkanaście ośrodków i szkół na terenie całego kraju. Jest administratorem strony Facebook dr Magdalena Grycman: https://www.facebook.com/drMagdalenaGrycman oraz grupy Wsparcie dla AAC: https://www.facebook.com/ groups/693959720801498.

    Psycholog, psychotraumatolog, oligofrenopedagog, pedagog, socjoterapeuta, terapeuta EMDR, w trakcie czteroletniej szkoły psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym. Terapeuta AAC, lokalny specjalista w pilotażu projektu „Aktywni niepełnosprawni – narzędzia wsparcia samodzielności osób niepełnosprawnych” oraz ekspert w zespole eksperckim ds. modyfikacji instrumentu „System wsparcia osób o złożonych potrzebach w komunikowaniu się wymagających wspomagających i alternatywnych metod komunikacji AAC”, zarządzanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, PFRON, PSONI oraz Fundację im. Królowej Polski św. Jadwigi. Członkini zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Szkolnictwa Specjalnego w Tczewie oraz współorganizatorka ogólnopolskiej konferencji „Problemy i formy wsparcia osób z niepełnosprawnością”.

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI