Scenariusz zajęć dla dziecka w wieku od ok. 1,5 roku z ORM

Przebieg zajęć

Logopeda i dziecko siedzą na podłodze naprzeciwko siebie. Rodzic (opiekun) może siedzieć obok dziecka, za nim lub nawet trzymać je na kolanach. Pacjent i rodzic powinni móc widzieć twarz logopedy.

Ćwiczenie 1
Logopeda bierze pierwszą piłkę do ręki. Unosi ją na wysokość twarzy, ale tak, aby jej nie zakryć. Wyraźnie wymawia: piła (robi chwilę przerwy), To jest piła (pauza). Logopeda obserwuje reakcję dziecka, które powinno spojrzeć w kierunku twarzy (ust) logopedy. Terapeuta może jeszcze raz powtórzyć: Piła (pauza), To jest piła (pauza), jednocześnie drugą ręką wskazać na swoje usta. Czynności te powtarza, aż dziecko spojrzy na usta logopedy. Terapeuta może trochę zmienić swoją pozycję, aby dziecku ułatwić spojrzenie, np. przechylić się w kierunku dziecka. Gdy pacjent już spojrzy na terapeutę i usłyszy słowo piła, jednocześnie widząc usta logopedy, powinien otrzymać piłkę, aby się nią pobawić. Gdy dziecko straci zainteresowanie trzymaną przez siebie piłką, logopeda wyjmuje i pokazuje kolejną piłkę. Mówi: Piła (pauza). To jest piła (pauza). Kolejne czynności powtarza się według opisanego schematu. Dziecko dostaje piłkę do zabawy, gdy spojrzy w kierunku ust logopedy wymawiającego słowo piła. Czynności te powtarzać można kilka razy – tyle, ile piłek ma do dyspozycji logopeda, lub tak długo, jak dziecko wykazuje zainteresowanie kolejnymi piłkami.

Ćwiczenie 2
Logopeda pokazuje kilka obrazków, na których są pojedyncze, różnokolorowe piłki, oraz ilustracje, na których przedstawiono dzieci i dorosłych grających w piłkę. Każdorazowo mówi, wskazując palcem na piłkę: Piła (pauza). I tu piła (pauza). Tu piła (pauza). 
Tu też piła (pauza) itd. 
Również: Tu grają w piłę (pauza). Tu leci piła (pauza). Chłopiec kopnął piłę itp.

Ćwiczenie 3
Logopeda bierze do ręki 2 piłki. Pokazuje obie, mówi: Piłki. Unosi jedną w kierunku ust, mówi: Mała piła (drugą może w tym czasie schować za siebie, jeśli dziecku trudno się skupić na pierwszej piłce. Jeśli nie, można ją po prostu trzymać w drugiej ręce). Następnie logopeda pokazuje drugą piłkę i, unosząc ją do ust, mówi: Duża piła.
Podobny przebieg ćwiczenia będzie miało opracowywanie innych opozycji, np. Ładna piła (lub cacy piła) – brzydka piła (lub be piła), Zielona piła – czerwona piła, Moja piła – [imię dziecka w dopełniaczu] piła² .

Ćwiczenie 4
Logopeda wykonuje szereg czynności, nazywając je. Do aktywności zachęca dziecko i opiekuna. Stopniowo zachęca dziecko do wykonywania prostych poleceń, takich samych, jakie wykonywał przed chwilą logopeda. Do ćwiczenia tego warto wybrać piłkę, która dziecku najbardziej się spodobała. Przykładowe zdania: Kopię piłę. Kopnij piłę. Rzucam piłę. Rzuć piłę. Łapię piłę. Łap piłę. Daję piłę. Daj piłę. Biorę piłę. Weź piłę. 
W przypadku tych zdań (poleceń) obecny opiekun może pomagać wykonać czynność dziecku, utożsamiając się z nim.

Ćwiczenie 5
Odbywa się w podobny sposób co ćwiczenie 4, ale w tym dziecko ma za zadanie wykonać polecenia słowne. Dopiero, jeśli ma z tym problem, logopeda lub rodzic wykonują z nim zadaną czynność. Przykładowe zadania: Weź piłę. Daj piłę. Daj piłę mamie. Daj mi piłę. Kopnij piłę. Weź od mamy piłę i daj mi. Rzuć mamie piłę.

Ćwiczenie 6
Logopeda wybiera najlżejszą piłkę, np. pingpongową. Mówi: Zobacz, to [pauza – w tym momencie dziecko może spróbować powiedzieć samodzielnie słowo piła. Jeśli tak się zdarzy, logopeda mówi spokojnie: Tak, piła – nawet jeśli brzmienie słowa wypowiedzianego przez dziecko odbiega od prawidłowego. Jeśli nie, logopeda kończy zdanie sam: piła. Następnie terapeuta pokazuje, jak dmuchnąć na piłkę, aby się przesunęła. Zachęca dziecko do naśladowania. Można ułożyć tory i dmuchać piłkę wzdłuż toru.

Zadanie domowe
Po zajęciach rodzic w formie pisemnej otrzymuje spis ćwiczeń, które zostały wykonane na zajęciach i które powinien powtarzać w domu, najlepiej codziennie przez kilka minut. Dodatkowo rodzic powinien w najbliższym tygodniu wyszukiwać w otoczeniu dziecka wszystkie piłki i je nazywać: piła. Wskazany jest spacer na boisko lub plac zabaw, gdzie dzieci, młodzież lub dorośli grają w piłkę. Podczas wieczornego czytania, rodzic może szczególnie zwracać uwagę na ilustracje w książkach przedstawiające piłki i gry z użyciem piłek. Pokazując taką ilustrację, rodzic powinien wskazując palcem na piłkę mówić: piła. (pauza) Pokaż, gdzie piła? Tak, tu (pauza) piła.

 Dr Agnieszka Banaszkiewicz.