Komunikowanie się w wieku podeszłym

Jak przebiega prawidłowa komunikacja?

Komunikowanie się stanowi jedną z podstawowych aktywności społecznych człowieka. Bez możliwości porozumienia się nie sposób nawiązywać relacji, a co za tym idzie – przynależeć do grupy i tym samym realizować ludzkiej potrzeby afiliacji. Z tego powodu naukowcy z różnych dziedzin, na czele z psychologami społecznymi, wiele uwagi poświęcili właśnie temu zagadnieniu.
Na akt komunikacji składa się kilka czynników. Każdy z nich pełni równie istotną funkcję w całym procesie. Autorem komunikatu jest nadawca, a jego adresatem – odbiorca. Zachodzący pomiędzy nimi szereg procesów składa się na całokształt komunikacji. Komunikat musi zostać przekazany za pomocą określonego kodu (którym może być na przykład język), a następnie przejść przez kanał (np. narządy zmysłów), by ostatecznie ulec zdekodowaniu przez odbiorcę. Przebieg komunikacji może dodatkowo zostać zakłócony przez szum, czyli zmienne, które zaburzają właściwe przekazanie treści pomiędzy interlokutorami.
Wydaje się, że – aby autor mógł nadać swój komunikat – potrzebna jest najpierw intencja, co zakłada pewną celowość działań nadawcy. Tymczasem znaczna część komunikatów wysyłana jest mimowolnie, nieświadomie – mowa przede wszystkim o warstwie pozawerbalnej. Kontrolowanie własnej mowy ciała jest możliwe, jednak tylko do pewnego stopnia, a odbiorca, otrzymując niespójny komunikat, dostrzeże rozbieżność w przekazie, co w ostatecznym rozrachunku może rzutować na jakość nie tylko danej interakcji, ale też relacji w ogóle. Należy mieć to na względzie, zwłaszcza podczas wchodzenia w kontakt z osobami, których sprawność poznawcza lub komunikacyjna jest niższa niż interlokutora. To pole dla wielu nieporozumień czy nawet nadużyć, przez co szczególnie ważne jest przeprowadzanie interakcji w sposób uważny i etyczny.
Porozumiewanie się przebiega równolegle kilkoma kanałami. Wyróżnia się komunikację werbalną, na którą składają się słowa (zarówno wypowiadane, jak i pisane), oraz niewerbalną, w skład której wchodzi wszystko, co tworzy tzw. mowę ciała – mimika, pantomimika, ogólna postawa ciała, dotyk, kontakt wzrokowy oraz ton głosu. Przyjmuje się, że słowa stanowią jedynie kilka procent całości przekazu, który dociera do odbiorcy, a reszta t...