Diagnoza i terapia zaburzeń połykania na skutek chorób lub uszkodzeń neurologicznych

Rozwój umiejętności jedzenia i picia nie przebiega w izolacji, jest bowiem związany z rozwojem innych funkcji. Samodzielne przyjmowanie pokarmów i płynów jest procesem, w którym etapowo i w odpowiednim czasie pojawiają się zmiany dotyczące całego organizmu dziecka – zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Dzieje się to wraz z rozwojem w zakresie motoryki dużej i małej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwoju komunikacji, ale również naśladowania i zabawy. Rozwój czynności pokarmowych należy analizować z perspektywy tempa i rytmu całego procesu, również w przypadku dzieci o zaburzonym rozwoju psychomotorycznym. Zaburzenia czynności fizjologicznych w zakresie ssania, gryzienia, żucia, połykania czy oddychania będą warunkowały pracę całego aparatu artykulacyjnego. Takie połączenie wymusza na logopedzie pełną diagnozę wymienionych czynności prymarnych (termin za D. Plutą-Wojciechowską).
Terapia zaburzeń połykania ma na celu wykształcenie umiejętności pobierania pokarmu przez usta bez aspiracji do dróg oddechowych za pomocą indywidualnie dobranego treningu. W tych oddziaływaniach niezwykle istotna jest współpraca interdyscyplinarna foniatry, laryngologa, logopedy, neurologa, fizjoterapeuty czy dietetyka. Przywrócenie efektywnego sposobu odżywiania powinno uwzględnić przede wszystkim wykształcenie odruchów obronnych i ochrony dróg oddechowych.

Studium przypadku

Na przykładzie Pawła opisano studium przypadku dziecka z zaburzeniami połykania. Chłopiec urodził się w kwietniu 2014 r. przez cesarskie cięcie. Nastąpiło to w 25. tygodniu ciąży. Noworodek ważył 810 g, miał niewydolność oddechową i krążeniową, zespół zaburzeń oddychania, wrodzone zapalenie płuc wywołane przez paciorkowca, dysplazję oskrzelowo-płucną i wylewy dokomorowe drugiego stopnia. Odnotowano także poszerzoną przestań podtwardówkową. Ciąża od 23. tygodnia była podtrzymywana. Doszło do zakażenia grzybicznego i bakteryjnego. Ze względu na duże obciążenie spowodowane wcześniactwem i wczesnym ratowaniem życia zastosowano retinopatię drugiego stopnia. Następnie poddano chłopca laseroterapii. Obecnie ma dużą wadę wzroku, krótkowzroczność i astygmatyzm, wcześniej występował również oczopląs poziomy, który obecnie został zminimalizowany. Paweł jako wcześniak przeszedł liczne operacje ze względu na martwicze zapalenie jelit, które przez długi czas skutkowały zaburzenia...