„Co tu jest przeczytane?”

Język a czytanie i pisanie

Czytanie i pisanie są umiejętnościami kształtującymi się na fundamencie języka mówionego. Dlatego zaburzony rozwój mowy niekorzystnie wpływa na opanowanie kodu pisanego. U dzieci z niedokształceniem mowy o typie afazji nauka czytania i pisania przebiega często równolegle z nauką mówienia. „Dziecko zdrowe rozpoczyna naukę czytania i pisania wtedy, gdy ma już ukształtowaną mowę, czyli ma opanowany kod foniczny, który stanowi bazę dla kodu graficznego. U dziecka z afazją obydwa kody są w trakcie opanowywania, co nie ułatwia skomplikowanej nauki czytania i pisania”¹.
W literaturze podkreśla się związek między zaburzeniami w rozwoju mowy oraz trudnościami w opanowaniu czytania i pisania. Davies i Widdowson² są zdania, że nauka czytania i pisania polega przede wszystkim na przenoszeniu kompetencji komunikacyjnej na tę formę działania językowego, którą stanowi czytanie i pisanie.

Według wymienionych autorów, czytanie to odbiór wypowiedzi, który polega na rozpoznawaniu znaków, interpretacji struktury i znaczenia. Natomiast pisanie to budowanie wypowiedzi, polegające na manipulowaniu systemem graficznym, kodowaniu strukturalnym i znaczeniowym. Dobrze rozwinięte podsystemy języka (fonologiczny, morfologiczny i semantyczny) warunkują prawidłowy odbiór i poprawne budowanie wypowiedzi.

Komunikacja werbalna jest kluczowym narzędziem budowania relacji oraz uczenia się. Dzieci z niedokształceniem mowy o typie afazji posługują się mową w sposób bardzo niedoskonały. Można u nich zaobserwować znaczne zróżnicowanie w zakresie nasilenia i rozległości deficytów dotyczących ekspresji i percepcji mowy, co bezpośrednio wpływa na przebieg nauki czytania i pisania. Zaburzenia w procesie uczenia się czytania i pisania zależą także od typu niedokształcenia mowy. Czas potrzebny na zdobycie tych umiejętności również jest zróżnicowany. W przypadku głębokich...