Studium przypadku. Terapia mowy dziecka mówiącego ze spektrum autyzmu

Według ICD-10, podstawowymi syndromami w tym zakresie, mogącymi świadczyć o chorobie, są:

• opóźniony lub zupełny brak rozwoju języka mówionego, który nie wiąże się z próbą kompensowania za pomocą gestów lub mimiki jako alternatywnego sposobu porozumiewania się (często poprzedzane przez brak komunikatywnego gaworzenia),
• względny niedostatek inicjatyw i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej, w której zachodzą zwrotne reakcje na komunikaty innej osoby,
• stereotypowe i powtarzające się idiosynkratyczne wykorzystywanie słów i wyrażeń,
• brak spontanicznej różnorodności zabawy „na niby” lub zabawy naśladującej role społeczne.

Umiejętności komunikowania się u dzieci autystycznych są bardzo zróżnicowane. U dużej liczby z nich mowa nie wykształca się lub jest na tyle nieprawidłowa, że poważnie utrudnia efektowną komunikację. U pozostałych – w tym dzieci z Zespołem Aspergera i wysoko funkcjonujących dzieci z autyzmem – mowa i posługiwanie się językiem są rozwinięte na podobnym poziomie jak u dzieci rozwijających się prawidłowo.

Prowadząc terapię logopedyczną z dziećmi autystycznymi z rozwiniętą mową, należy pamiętać o specyfice ich funkcjonowania poznawczego, które może utrudniać wzajemne porozumiewanie się, jak chociażby dosłowne rozumienie języka. Dzieci te często cechują się nieumiejętnością lub ograniczoną zdolnością prowadzenia dialogu, mówieniem tylko na temat interesujący je osobiście czy trudnościami w precyzyjnym formułowaniu swoich myśli lub dłuższych wypowiedzi. W związku z powyższym terapia logopedyczna powinna w harmonijny sposób łączyć usprawnianie mowy i rozwijanie umiejętności porozumiewania się.