Układ stomatognatyczny to zespół morfologiczno-czynnościowy wzajemnie współdziałających tkanek i narządów jamy ustnej i części twarzowej czaszki, które tworzą funkcjonalną całość sterowaną przez ośrodkowy układ nerwowy [Mierzwińska-Nastalska 2009]. Układ stomatognatyczny to pojęcie biologiczno-czynnościowe, szersze w stosunku do określenia „narząd żucia”, jego funkcja nie ogranicza się bowiem tylko do żucia, wstępnego trawienia i połykania pokarmów. Do zadań układu stomatognatycznego należy również udział w formowaniu dźwięków, oddychaniu, utrzymywaniu postawy ciała i wyrażaniu emocji [Jancelewicz 2010].
Potencjalne zaburzenia wynikające z dysfunkcji poszczególnych elementów układu stomatognatycznego:
POLECAMY
- wady wymowy,
- wady zgryzu,
- zaburzenia połykania,
- zaburzenia oddychania (oddychanie przez usta),
- nieprawidłowy wzrost kości twarzoczaszki,
- zaburzenia pozycji spoczynkowej i ruchomości języka,
- parafunkcje.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że zaburzenia zgryzu są trzecim najczęściej występującym zaburzeniem w obrębie jamy ustnej – po ubytkach i chorobach przyzębia [Guo i in. 2016].
Zatem zaburzenia zgryzu stanowią poważny problem zarówno zdrowotny, jak i społeczny na całym świecie. Według dostępnych statystyk, zaburzenia zgryzu (w odniesieniu do płaszczyzny pionowej i poziomej) dotyczą aż 56% światowej populacji dzieci i młodzieży. Wyniki wskazują, że częstotliwość ich występowania jest niezależna ani od wieku, ani od typu uzębienia (mlecznego czy stałego) [Lombardo i in. 2020].
Na tym tle dzieci i młodzież zamieszkujące Europę (biorąc pod uwagę klasyfikację według kontynentu) uplasowały się na drugim miejscu z wynikiem 71% tuż za Afryką (81%) i przed kontynentem amerykańskim (53%) [Lombardo i in. 2020].
W Europie występuje również najwięcej przypadków II klasy według Angle’a (tyłozgryz) oraz zgryzu krzyżowego ze wszystkich kontynentów [Alhammadi i in. 2018].
W Polsce źródła pokazują, że zaburzenia zgryzu wahają się od ponad 90% [Truszel, Roztoczyńska 2002], do 51,27% [Pawlaczyk-Kamieńska i in. 2012]. Najnowsze dostępne badanie określa występowanie wad zgryzu na poziomie 80,8% [Kalinowska i in. 2018]. Problemem napotkanym przez autorów jest brak ogólno-
po...
