Osoba chorująca na cukrzycę – pacjent logopedy?

Epidemia cukrzycy 

Cukrzyca – jedna z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych – przez Światową Organizację Zdrowia została uznana za pierwszą chorobę niezakaźną stanowiącą epidemię XXI w. Powyższe stwierdzenie potwierdzają opublikowane dane statystyczne, wskazujące, że obecnie na świecie z chorobą tą zmaga się 537 milionów osób. Według IDF (Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej) w 2030 r. liczba ta może przekroczyć 643 miliony osób, a w 2045 r. – aż 783 miliony osób (IDF Diabetes Atlas 2021 [wydanie dziesiąte]). NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia) podaje dane, według których zachorowalność na cukrzycę w Polsce rośnie wraz z wiekiem, a szczyt wskaźnika oscyluje na poziomie 11,4% wśród osób między 61. a 65. rokiem życia. Taka statystyka dowodzi, że w grupie wiekowej powyżej 60. roku życia jedna osoba na dziesięć zmaga się z tym schorzeniem. Szczegółowe dane epidemiczne obrazuje rycina 1. 

Ryc. 1. Zachorowalność na cukrzycę w Polsce na podstawie danych NFZ z 2019 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: https://shiny.nfz.gov.pl/cukrzyca.

Według definicji Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego (American Diabetes Association) cukrzyca stanowi grupę chorób metabolicznych, charakteryzującą się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielenia lub działania insuliny. Istotne jest zwrócenie uwagi na sformułowanie „grupa chorób”, ponieważ nie stanowi ona pojedynczej jednostki, a grupę różnorodnych zaburzeń metabolicznych. Hiperglikemia rozumiana jest jako stan podwyższonego poziomu glukozy (cukru prostego, podstawowego źródła energii komórkowej człowieka) we krwi, wynoszący powyżej 5,6 mmol/l w surowicy na czczo. Insulina zaś to podstawowy hormon wydzielany przez komórki β trzustki, niezbędny do poboru glukozy do komórek. Jedynym wyjątkiem, niezwykle istotnym z punktu omawianego tematu, jest swobodny przepływ glukozy przez barierę krew-mózg na zasadzie dyfuzji ułatwionej (przenikanie cząsteczek za pomocą kanałów zgodnie z gradientem stężeń), za pomocą specjalnych nośników określanych jako GLUT-1. Należy jednak zwrócić uwagę, że aktywność tych nośników jest na tyle duża, że może przetransportować dwu-, a nawet trzykrotnie więcej glukozy w stosunku do zapotrzebowania metabolicznego mózgu (Majka 2007). W związku z powyższym korelacje stężonego poziomu glukozy z mózgiem widoczne są już na poziomie komórkowym. 
Rozróżnia się cztery podstawowe rodzaje zaburzeń metabolizmu glukozy: 

• cukrzycę typu 1,
• cukrzycę typu 2,
• cukrzycę monogenową, 
• cukrzycę ciążową. 
   

Cukrzyca typu 1 bardzo często kojarzona jest z młodym wiekiem, jednakże należy pamiętać, że może wystąpić w każdym etapie życia, a kryterium wieku nie może stanowić...