Dzieci z zespołem Retta – diagnostyka i leczenie

Zespół Retta (RS od ang. Rett Syndrome) to rzadkie, uwarunkowane genetycznie i postępujące zwyrodnienie tkanki mózgowej, które ujawnia się po kilku miesiącach życia u dotychczas prawidłowo rozwijającego się dziecka. Charakteryzuje się współwystępowaniem licznych symptomów, głównie ze strony układu nerwowego, żołądkowo-jelitowego i szkieletowego (Pietrykowska i in. 2014; Pużyński, Rybakowski, Wciórka 2011).

Etiologia

Zespół Retta jest chorobą genetyczną, dziedziczoną z płcią o charakterze dominującym. Najczęściej wiąże się z mutacją genu MECP2 położonego na chromosomie X w locus XQ28. W większości przypadków jest to mutacja powstająca de novo, przeważnie na chromosomie pochodzącym od ojca. Mutacje genu MECP2 i obniżenie aktywności biologicznej jego produktu prowadzą do zaburzeń w rozwoju mózgowia, czego konsekwencją mogą być zmiany neurologiczne oraz deficyty dotyczące funkcji poznawczych i wykonawczych. Mutacje na chromosomie X genu MECP2 można znaleźć u 95–97% osób z typowym RS. Pozostałe 3–5% chorych, które ściśle spełniają kryteria kliniczne zespołu, nie ma zidentyfikowanej mutacji w MECP2. Co więcej, w zaledwie 50–70% przypadków nietypowych zespołów Retta identyfikuje się mutacje w MECP2 (Neul i in. 2010). Z tego też powodu mutacje MECP2 nie są ani konieczne, ani wystarczające do postawienia jednoznacznie diagnozy, a zespół Retta pozostaje diagnozą opartą ściśle na objawach klinicznych.

Epidemiologia

Międzynarodowe Towarzystwo Zespołu Retta zarejestrowało na świecie ponad tysiąc przypadków choroby (Dure i in. 1998; Pużyński i in. 2011), jednak rzeczywista liczba chorych jest prawdopodobnie większa z powodu nierozpoznania choroby. Zespół ten występuje u 1 na 10 kobiet wykazujących poważne upośledzenie rozwoju umysłowego i fizycznego (Namysłowska 2014). Zespół Retta dotyka dzieci obojga płci, jednak dla większości mężczyzn mutacja genu MECP2 zlokalizowanego na chromosomie płciowym X prowadzi do śmierci na etapie rozwoju płodowego lub niedługo po urodzeniu. Jest to spowodowane tym, że męski genotyp XY zawiera tylko jeden chromosom X, więc jego uszkodzenie jest letalne. Choć pojawiły się doniesienia o chłopcach z mutac...