Współpraca logopedy z lekarzem pediatrą i położną w opiece nad noworodkiem i niemowlęciem

To, co scala wszystkich specjalistów pracujących z noworodkami i niemowlętami, to fakt, że mają szczęście obserwować, jak budzi się życie. Tak w pacjencie – z każdym kolejnym dniem, podczas pojawiania się nowych umiejętności i małych-wielkich kroków milowych – jak i w rodzicach. W mamie i tacie budzi się nowy status – status rodzica – i choć są to piękne chwile, to nierzadko wymagają wsparcia. Zarówno teoretyczno-praktycznego, np. wiedzy o laktacji czy sposobach przystawiania maleństwa do piersi, jak i psychicznego, gdy cały rodzicielski świat zaczyna proces dostosowywania się do dziecka. Współpraca logopedy opiekującego się noworodkiem czy niemowlęciem z położną i lekarzem pediatrą to szansa na stworzenie specjalistycznego zespołu oferującego zindywidualizowane podejście do pacjenta w pierwszych tygodniach jego życia. 

Obszary współpracy logopedy z lekarzem pediatrą i położną

Jako logopedzi wiemy, że najczęstszym problemem, z jakim w tym czasie spotykamy się podczas codziennych wizyt, są trudności z zakresu karmienia. W sytuacji, w której dziecko nie radzi sobie z jedzeniem, rodzice kierują się zwykle do lekarza pediatry, położnej albo właśnie logopedy. Warto pamiętać, że każdy z tych specjalistów spojrzy na trudności w karmieniu z innej perspektywy i zaoferuje wsparcie pacjentowi jedynie w jakimś określonym wymiarze. Dlatego tak dużą wagę warto przywiązać do specjalistycznej współpracy.

Pediatra podczas pierwszych wizyt dokonuje obserwacji dziecka, bada je. W razie zgłaszania przez rodziców trudności z karmieniem najpewniej wykluczy rozwijanie się infekcji w organizmie, pokieruje na ewentualne badania diagnostyczne, zaleci wizyty u lekarzy innych specjalności np. gastrolog. Nie jest jeszcze zbyt częstą praktyką, by rodzic w takiej sytuacji został pokierowany przez lekarza pediatrę do logopedy. Zawód ten w dużej mierze kojarzony jest z pracą z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym, głównie w kontekście nieprawidłowości artykulacyjnych. A to właśnie lekarz pediatra, jako nierzadko pierwsze ogniwo w łańcuchu poszukiwań rodziców, mógłby powiedzieć im o logopedzie pomagającym świeżo upieczonym rodzicom w trudnościach z karmieniem noworodka.

Położna podczas spotkania z rodzicami przyjrzy się matce i dziecku, zwróci uwagę na jakość pobierania pokarmu przez dziecko oraz sposób, w jaki jest ono przystawiane do piersi (bądź butelki) i w jakiej pozycji przyjmuje pokarm. Oceni warunki anatomiczne matki (budowa piersi) oraz dziecka (układ oralny), by wykluczyć ewentualne nieprawidłowości. W razie potrzeby dobierze narzędzia wspomagające karmienie (np. nakładki sutkowe). Zbada piersi matki, oceni przebieg laktacji oraz efektywność karmień, diagnozując dziecko pod kątem zwiększania urodzeniowej masy ciała. 

Obecnie dzięki zwiększającej się świadomości na temat logopedów specjalizujących się w pracy z noworodkami i niemowlętami położne coraz częściej kontaktują rodziców swoich małych pacjentów z logopedami. Konsultując pacjentów z logopedą, położna poszerza niejako zakres tematów, którymi jest w stanie się zająć, a także wpływa realnie na jakość karmień u pacjenta – łącząc swoją wiedzę i doświadczenie z wiedzą i doświadczeniem drugiego specjalisty. 

Logopedzi podczas wizyt pacjentów, z którymi rodzice zgłaszają się z powodu trudnych karmień – poza oceną bazowych umiejętności komunikacyjnych prezentowanych na danym etapie rozwoju – zajmują się całościową diagnozą układu orofacjalnego, czyli jego budową i funkcjami przez niego pełnionymi. Pamiętają, że pobieranie pokarmu z piersi, jako umiejętność wymagająca koordynacji ssania, oddychania i połykania, wymaga dużej sprawności od dojrzewającego układu nerwowego i nierzadko przysparza dziecku i mamie trudności w pierwszych tygodniach życia. Oceniają więc przystosowanie do realizowania tej umiejętności. Przyglądają się prezentowanym przez dziecko odruchom oralnym i oceniają ich jakość. Skupiają się na dystrybucji napięcia mięśniowego w ciele, zwłaszcza w okolicy układu oralnego. Przeprowadzają dokładny wywiad odnośnie ciąży i porodu, a także z zakresu karmienia od urodzenia aż do  chwili wizyty, pytając o dotychczas obserwowane nieprawidłowości z obszaru oralnego dziecka. W razie potrzeby pomagają w doborze pomocnych akcesoriów, takich jak smoczek uspokajacz, butelka czy gryzak. 

Poza obszarem dotyczącym karmienia działania logopedy spotykają się z działaniami położnej i pediatry również podczas współpracy związanej z innymi strefami. Interdyscyplinarne podejście w każdym z tych zakresów pomaga stać się opiece nad pacjentem bardziej efektywną.

Rozwój mowy 

Dla logopedów temat znany i niesprawiający problemów. Wśród pediatrów i położnych – często budzący wątpliwości. Pediatrzy podczas rutynowej oceny przyjmowanych pacjentów zwracają uwagę m.in. na ilość wypowiadanych słów, rozumienie komunikatów i poszerzanie słownictwa prezentowane przez dziecko. Rozwój mowy jest bowiem istotnym wskaźnikiem postępów w ogólnym rozwoju dziecka. Jeśli obszar ten wzbudzi niepokój lekarza – odbycie konsultacji z logopedą może być istotnym wsparciem. 

Skierowanie pacjenta do logopedy z prośbą o konsultację i określenie, czy trudności w nab...