„Atomowa energia” oddechu – reedukacja oddechowa według Konstantyna Butejki jako profilaktyka i wsparcie terapii miofunkcjonalnej

Z praktyki logopedy

Oddech nie ma sobie równych w tworzeniu przestrzeni dla prawidłowego funkcjonowania organizmu na różnych poziomach. Jednym z takich poziomów, na którym ujawnia się jego „atomowa energia”, jest obszar ustno-twarzowy. Sama tylko pozycja języka w czasie oddychania determinuje budowę twarzoczaszki oraz rozwój i przebieg funkcji prymarnych, a w konsekwencji ma wpływ na artykulację. Parametry oddechu – od toru oddechowego po długość fazy wydechowej – wpływają na warunki prawidłowej realizacji dźwięków mowy.

Pierwotne funkcje układu oddechowego i narządów jamy ustnej to funkcje biologiczne – dostarczanie powietrza i pokarmu do organizmu – dlatego współczesna miofunkcjonalna terapia logopedyczna powinna zmierzać do odbudowy fundamentów biologicznych stanowiących bazę artykulacji (Pluta-Wojciechowska 2019, s. 11).
Badania na temat oddychania udowadniają, że oddychanie nieprawidłowym torem połączone jest z innymi nieprawidłowościami w obrębie aparatu artykulacyjnego. W świetle analiz Ingo Baumanna i Petera K. Plinkerta oddychanie przez usta zaburza wygląd twarzy. Badacze ocenili tor oddechowy oraz dokonali pomiaru rozwoju twarzy 47 dzieci i doszli do wniosku, że niedrożność nosa ma negatywny wpływ na rozwój twarzy. Dzieci oddychające ustami w porównaniu z oddychającymi nosem częściej miały dłuższą i węższą twarz, cofniętą żuchwę, słabo zarysowane kości policzkowe, wady zgryzu, niesymetryczne przewody nosowe, widoczne oznaki zmęczenia, cienie pod oczami.
Według Howarda Mereditha i Williama Bowkera (1959) twarz rośnie do 12. r.ż., a żuchwa rozwija się do 18. r.ż. Zaledwie 5% przypadków wad zgryzu u dzieci wynika z uwarunkowań genetycznych. Same tylko złe nawyki oddechowe (oddech przez usta oraz hiperwentylacja) sprawiają, że język nieprawidłowo układa się na podniebieniu, nie stymuluje go do rozrostu w kształcie litery „U”. W takich warunkach ciśnienie wewnątrz jamy ustnej jest nieprawidłowe, w konsekwencji czego obserwuje się wąskie, wysoko wysklepione podniebienie twarde – twarz zamiast rosnąć do przodu i wszerz, rośnie na długość. W tak ukształtowanych łukach zębowych zęby nie mieszczą się, a funkcje rozwijają się na bazie różnych mechanizmów kompensacyjnych, np. zgryz krzyżowy, nadmierne obciążenie stawu skroniowo-żuchwowego po jednej stronie i asymetryczna praca języka związana z żuciem po jednej stronie, co wtórnie może prowadzić do wadliwej realizacji głosek np. seplenienia bocznego. 
Dodatkowo współczesne nieprawidłowe nawyki żywieniowe (papkowate, miękkie i wysoko przetworzone pokarmy) sprawiają, że układ stomatognatyczny jest nieprawidłowo stymulowany do wzrostu, a mięśnie, które nie są zmuszone do pracy, osłabiają się. Nieodpowiedni trening mięśni i zaburzona koordynacja oddechowa stwarzają odmienne od prawidłowych doświadczenia ruchowe podczas jedzenia i picia, będące bazą dla motoryki oralnej związanej z artykulacją (Pluta-Wojciechowska...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Forum Logopedy"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI