Zaburzenia ze spektrum autyzmu (autism spectrum disorder, ASD) to grupa zaburzeń neurorozwojowych, które charakteryzują się trudnościami w komunikacji i interakcjach społecznych oraz obecnością powtarzalnych wzorców zachowań. Trudności rozwojowe osób z ASD mają różny zakres, różne nasilenie i w różnym stopniu wpływają na funkcjonowanie osoby w codziennym życiu. Diagnoza ASD opiera się na kryteriach behawioralnych, jednak coraz większy nacisk kładzie się na ocenę funkcjonalną, która pozwala zrozumieć, jak objawy wpływają na codzienne funkcjonowanie dziecka. W działaniach terapeutycznych oraz w oddziaływaniach logopedyczno--pedagogicznych nie istnieje jedna uniwersalna metoda, która gwarantowałaby skuteczność we wspieraniu dzieci, młodzieży i dorosłych osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Brakuje również jednego narzędzia diagnostycznego, które całościowo określałoby zakres trudności językowych i komunikacyjnych u każdej z tych osób. Dlatego podejście rozwojowe oparte na ocenie funkcjonalnej stwarza szersze możliwości opisu zarówno potencjału, jak i trudności danej osoby niż tradycyjne narzędzia logopedyczne, które często nie uwzględniają wszystkich aspektów rozwoju osób z ASD ani nie są dostosowane do ich specyficznych potrzeb.
Autor: Aneta Wojciechowska
Pedagog specjalny, logopeda, adiunkt w Zakładzie Pedagogiki Specjalnej Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierownik Podyplomowych Studiów Logopedii na UAM. Autorka monografii i artykułów naukowych obejmujących zagadnienia wspomagania rozwoju osób z zespołami uwarunkowanymi genetycznie, z zespołem Aspergera.
Zaburzenie ze spektrum autyzmu (autism spectrum disorder, ASD) jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Objawy obserwuje się często już na wczesnym etapie rozwoju dziecka w dwóch obszarach: nieprawidłowości w interakcjach społecznych i komunikacji oraz ograniczonych i powtarzalnych wzorców zachowań i zainteresowań. Szacuje się, że – zgodnie z raportem CDC opublikowanym w „Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) Surveillance Summary” w marcu 2023 r. – jedno na 34–44 (20,6 na 1000) dzieci w wieku szkolnym zostało zidentyfikowanych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Dane te były zbieżne z danymi z 2018 r.
Zaburzenie ze spektrum autyzmu (...) według ICD-11 to zaburzenie neurorozwojowe, którego objawy obserwuje się często już na wczesnym etapie rozwoju dziecka w dwóch obszarach: nieprawidłowości w interakcjach społecznych i komunikacji oraz ograniczone i powtarzalne wzorce zachowań i zainteresowań. Szacuje się, że jedno na 34–44 (20,6 na 1 tysiąc) dzieci w wieku szkolnym zostało zidentyfikowane z zaburzeniami ze spektrum autyzmu – zgodnie z raportem CDC opublikowanym w serii Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) Surveillance Summary w marcu 2023 r. Dane te były zbieżne z danymi z 2018 r.
Dzieci z wadą genetyczną skutkującą zespołem cri du chat cechują nieprawidłowości dotyczące m.in. rozwoju mowy. Problemy występują na poziomie układu nerwowego, budowy aparatu artykulacyjnego, napięcia mięśniowego posturalnego oraz dojrzewania odruchów ustno-twarzowych. W związku z tym wczesne wspieranie ich kompetencji komunikacyjnych jest bardzo ważne dla dalszego ich rozwoju.