Wczesna interwencja w jąkaniu u dzieci – cztery perspektywy terapeutyczne

Rekomendowane formy interwencji w przypadku wystąpienia objawów jąkania u małych dzieci to przede wszystkim konsultacja logopedyczna z terapeutą specjalizującym się w zaburzeniach płynności mowy, ocena czynników ryzyka i wdrożenie – o ile to konieczne – odpowiedniej formy interwencji. O różnych strategiach terapeutycznych mówią ich praktycy, badacze i współtwórcy.

 Jak – w najbardziej ogólny sposób – można scharakteryzować programy terapeutyczne, które reprezentujecie? 

Dr Sheryl R. Gottwald (SG): Program Model Wymagań i Możliwości – DCM (ang. Demands and Capacities Model ) jest podejściem bezpośrednim. Terapeuta zajmuje się zarówno możliwościami, zdolnościami dziecka, jak i wymaganiami, którym musi ono sprostać w ramach możliwości. Pracujemy bezpośrednio z dzieckiem, aby wzmocnić jego umiejętność wypowiadania się, używanie języka i samoregulację emocjonalną. Współpracujemy również bezpośrednio z rodziną.

Elaine Kelman (EK): Podejście Palin PCI wykorzystuje kombinację metod pośrednich oraz bezpośrednich i opiera się na założeniu, że na jąkanie wpływa szereg czynników fizjologicznych, językowych, środowiskowych i emocjonalnych.

Dr Mark Onslow (MO): Program Lidcombe to terapia bezpośrednia.

Peter Schneider (PS): Program Mini- KIDS – dzieciom wolno się jąkać – polega na modyfikacji jąkania za pomocą metod bezpośrednich. Dzieci już w wieku 2 i 3 lat mogą być uczone, jak jąkać się w swoim środowisku, zachowując pewność siebie. Dzieci nieco starsze, w wieku od 4 do 6 lat, bezpośrednio uczą się tego poprzez zastosowanie pseudojąkania i modyfikację prawdziwych epizodów zająknięć. W obu przypadkach ważna jest rola rodziców, aby ćwiczenia były wdrażane także w domu. Rodzice i dzieci są odczulani na jąkanie oraz upływ czasu podczas epizodów zająknięć. Udziela się też wsparcia rodzicom. 

Jaki jest główny cel lub cele w terapii wdrażanej w ramach konkretnego programu? 

SG: Biorąc pod uwagę diagnozę i terapię, DCM nie tylko umożliwia zidentyfikowanie poziomu umiejętności dziecka w zakresie płynności, ale także pomaga rozpoznać wewnętrzne i zewnętrzne wymagania, którym podlega dziecko. Główne cele tego programu to:     zidentyfikowanie i wzmocnienie umiejętności w zakresie płynności mowy, które mogą być słabiej rozwinięte (motoryczne: zdolność do wypowiadania dźwięków mowy płynnie, szybko i dokładnie; językowe, związane ze zdolnością formułowania, wyszukiwania i wyrażania języka na odpowiednim poziomie rozwoju; emocjonalne: umiejętność mówienia pewnie i z łatwością) oraz zidentyfikowanie i modyfikowanie wymagań dotyczących rozwijających się umiejętności życiowych dziecka (presja czasu wynikająca z wewnętrznych oczekiwań dziecka lub otoczenia zewnętrznego, niepewność związana z poczuciem bezpieczeństwa dziecka, unikanie związane z negatywnymi reakcjami werbalnymi lub niewerbalnymi na jąkanie dziecka, wymagania dotyczące wydajności, związane z oczekiwaniami odnośnie do sprawności językowej dziecka i komunikacji społecznej. 

EK: Celem Palin PCI jest pomóc dziecku stać się skutecznym i pewnym siebie mówcą poprzez: zmniejszenie nasilenia jąkania, zmniejszenie wpływu jąkania na dziecko i rodziców oraz zwiększanie wiedzy rodziców i wiary we własne możliwoś...